شریف
[شَ] (اِخ) جرجانی. میر سیدشریف، علی بن محمد جرجانی، دانشمند ایرانی (متولد 740 ه . ق. در گرگان، متوفای 816 ه . ق. در شیراز). وی در حکمت و عرفان و علوم ادبی دست داشت. سعدالدین تفتازانی او را در سال 779 ه . ق. در قصر زرد به شاه شجاع مظفری معرفی کرد و شاه او را با خود به شیراز برد و وی را مامور تدریس در مدرسهء دارالشفاء کرد. پس از فتح شیراز به دست تیمور این پادشاه او را به سمرقند برد. وی پس از مرگ تیمور بار دیگر به شیراز آمد و در همان شهر به سن 76سالگی درگذشت. مقبرهء او اکنون در محلهء سردُزک زیارتگاه است. وی با سعدالدین تفتازانی مناقشات علمی داشت. از آثار اوست: رسالهء «الکبری فی المنطق»، رساله ای در مراتب وجود، حاشیه بر شرح مطالع، شرح مواقف عضدالدین ایجی. (فرهنگ فارسی معین). از آثار مهم او می توان: کتاب التعریفات (معروف به تعریفات جرجانی)، ترجمان القرآن، امثله، صرف میر، صغری و کبری را نام برد. (از دایره المعارف فارسی). هدایت رباعی زیر را از وی نقل کرده است:
ای حسن ترا به هر مقامی نامی
وی از تو به هر دلی شده پیغامی
کس نیست که نیست بهره ور از تو ولیک
اندر خور خود به جرعه ای یا جامی.
(ریاض العارفین ص212).
رجوع به دایره المعارف فارسی (مدخل جرجانی) و فرهنگ سخنوران و مآخذ مندرج در آن و ریحانه الادب شود.
ای حسن ترا به هر مقامی نامی
وی از تو به هر دلی شده پیغامی
کس نیست که نیست بهره ور از تو ولیک
اندر خور خود به جرعه ای یا جامی.
(ریاض العارفین ص212).
رجوع به دایره المعارف فارسی (مدخل جرجانی) و فرهنگ سخنوران و مآخذ مندرج در آن و ریحانه الادب شود.