شرلی

[شِ] (اِخ)(1) یا سر آنتونی شرلی. برادر سرتامس شرلی دوم و پسر سرتامس شرلی اول، (متولد 1565 م. ؟ - متوفای 1635 م.). در هلند به خدمت مشغول شد (1576) و سپس در نورماندی خدمت کرد (1591 م.) و فرماندهی سپاهیانی که با کریبان(2) در اسپانیا می جنگیدند بعهده داشت (1591 م.) سپس انتونی با برادرش رابرت با 12 تن انگلیسی که لااقل یکی از آنان توپ ریز بود به عنوان سفارت به ایران آمدند و پاییز سال 1598 م. وارد قزوین شدند. شاه عباس بزرگ پس از دفع ازبکان از خراسان به قزوین بازگشت. انگلیسیان مذکور به خدمت او رسیدند. لشکر ایران توپخانه نداشت و از توپخانهء عثمانیها صدمه می دید این افراد توپخانهء صحیحی ترتیب دادند. در کتاب پرچاسس بیلگریمز آمده: «دولت علیهء عثمانیه که موجب وحشت عالم عیسویت است از یک «تب شرلی» بر خود می لرزد. و حدوث وقایع نزدیکی را خبر می دهد. ایرانیان فاتح علم و صنعت، جنگ را از شرلی آموخته اند. کسی که سابقاً نمی دانست توپخانه را چگونه بکار بندد، امروز صاحب پانصد توپ (برنجی) و شصت هزار تفنگدار است. ایرانیان که پیش از این با شمشیر بر ترکان خطر عظیمی بودند اکنون از ضربتهایی که از مسافت بعیده وارد می کنند و ترکیبات گوگردی که استعمال می نمایند، خطرناکتر از سابق شده اند.» سر آنتونی شرلی را در سال 1608 م. شاه عباس به عنوان سفیر برای اتحاد نظامی اروپاییان ضد ترکان به انگلستان فرستاد ولی او موفق نشد و قروضی پیدا کرد و وارد توطئه هایی شد و به هزینهء امپراطور رودلف دوم به مراکش رفت و به منظور اینکه عربان را ضد ترکان برانگیزد (1606-1605) در سال 1609 دورهء فیلیپ پادشاه اسپانیا ژنرال قشون بحرالروم (مدیترانه) گردید. (فرهنگ فارسی معین).
(1) - Sir Anthony Sherley.
(2) - Caribs.