سلب

[سَ] (ع اِ) رفتار سبک و شتاب || نام درختی (ناظم الاطباء) (منتهی الارب (||) اِمص) ربودگی || رفع و نفی (ناظم الاطباء) (||مص) جامهء سوک پوشیدن (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ||) ربودن (ناظم الاطباء) (آنندراج) ربودن و نیست کردن (غیاث اللغات) (دهار) (منتهی الارب) (المصادر زوزنی) بقهر گرفتن چیزی از کسی (از المنجد) - ادات سلب؛ چون: لیس و لا و لم و لن و ما در عربی و نیست و نه و دیگر و دیگری در فارسی و در جمله یا کلمه درآیند و مدخول خود را منفی سازند - سلب آسایش؛ ازبین بردن آن - سلب اختیار؛ ازمیان بردن اختیار و انتزاع آن - سلب اعتبار؛ از بین بردن اعتبار و ارزش کسی (فرهنگ فارسی معین) - سلب امنیت؛ ازمیان رفتن آن - سلب بسیط؛ قضیهء سالبه بسیط آن است که حرف سلب وارد بر نسبت حکمیه در آن شده باشد و در این صورت حکم احتیاج بمطابق و مصداق و موضوع ندارد یعنی وجود مصداق برای آن ضروری نیست زیرا ممکن است سالبهء بانتفاء موضوع باشد (اسفار ج 3 ص 155 از فرهنگ علوم عقلی سجادی ص 301 ) - سلب حیثیت؛ ربودن و ازمیان بردن هر » آن - سلب عدولی؛ در صورتی سلب را عدولی گویند که حرف سلب جزء موضوع یا محمول و یا دوطرف شده باشد مانند و « هر جمادی لاحیوان است » و مثال آنکه حرف سلب جزء محمول شده باشد « لاحیوانی انسان نیست و یا هر لاجامدی نامی است که اول را معدوله الموضوع و دوم را « هر لاحیوانی لاانسان است » مثال آنکه حرف سلب جزء موضوع و محمول هردو شده باشد معدوله المحمول و سوم را معدوله الطرفین نامند (دستور ج 2 ص 179 از فرهنگ علوم عقلی سجادی ص 301 ) - سلب کلی؛ قضیه هر انسانی جماد » سالبهء کلیه قضیه ای است که سلب وارد بر تمام مصادیق آن شده باشد و یکی از محصورات چهارگانه است مثال دستور ج 2 ص 179 از فرهنگ علوم عقلی سجادی ص 301 ) - سلب مالکیت؛ انتزاع مالکیت ازبین بردن مالکیت - سلب ) « نیست و ایجاب؛ از نظر معانی و بیان آن است که کلام را از جهتی مبتنی بر نفی و ازجهت دیگر مبتنی بر اثبات قرار دهند (فرهنگ فارسی معین) : صوفی و عشق و در حدیث هنوز سلب و ایجاب و لایجوز و یجوزسنایی ملک صفات وزیرا ملک نشان صدرا به تست قلب من ابریز و سلب من ایجاب خاقانی - سلب و ایجاب از نظر منطق؛ حکم برفع و بسط قضیه و حکم به ثبوت ربط قضیه (فرهنگ فارسی معین).