سکون

[سُ] (ع مص) آرمیدن (منتهی الارب) (ترجمان القرآن ترتیب عادل بن علی) (دهار) (تاج المصادر بیهقی) (المصادر زوزنی) آرامش (آنندراج) آرام (غیاث) : همه با سیاوش گرفتند جنگ ندیدند جای سکون و درنگفردوسی ببایست ناگاهش آمد بجنگ نبد روزگار سکون و درنگفردوسی کوهی که بر او زلزله قادر نشد او را از حلم تو یکذره سکونی و قراریست فرخی این نامه نبشته آمد و معتمد دیوان وزارت رفت و بازآمد و سکون ظاهر پیدا آمد (تاریخ بیهقی) مرحمت خود و آمرزش و بهشت که ایشان را در آن سکون ابدی خواهد بود (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 311 ) لاجرم همه را بجانب او سکون افتاد (کلیله و دمنه) خاک بفرمان تو دارد سکون قبهء خضرا تو کنی بیستوننظامی پس جواب او سکوت است و سکون هست با ابله سخن گفتن جنونمولوی غضب دست در خون درویش داشت ولیکن سکون دست در پیش داشتسعدی سالها رفت مگر عقل و سکون آموزد تا چه آموخت کزآن شیفته تر بازآمدسعدی آنکس که از او صبر محالست و سکونم بگذشت و ده انگشت فرو برده بخونم سعدی || درویش گردیدن || محتاج شدن || ضعیف گردیدن (آنندراج) (منتهی الارب ||) جای گرفتن در خانه|| جای باش گردانیدن آن را (آنندراج ||) در اصطلاح فلسفه یعنی عدم الحرکه و مقابل حرکت است از تقابل عدم و ملکه و ساکن مقابل متحرک است و بنابراین مجردات نه متحرک اند نه ساکن زیرا شأن آنها متحرک بودن نیست که سکون درباره آنها صادق باشد متکلمان گویند، سکون عبارت از استقرار در زمان است که حرکت در آن واقع میشود و بنابراین تعریف سکون ضد حرکت که همان عدم الحرکه باشد بعضی در تعریف سکون گفته اند که عبارت « اما السکون مقدم فعل لافعل » : است شیخ الرئیس گوید از دو کون است در دو زمان در یک مکان و کون در آن دوم در مکان اول و حرکت مقابل آن یعنی کون دوم در آن دوم در مکان دوم را حرکت میگویند این اصطلاح معنی اخلاقی نیز دارد و آن بود که نفس در خصومات یا محاربات که جهت حفظ حرمت دین و ملت یا حشمت نفس و غضبیت ضرورت بود خفت ننماید و این را عدم طیش نیز گویند (اخلاق ناصری ص 76 و رجوع به اخلاق جلالی ص 62 شود) (شفا ج 1 ص 48 و 109 ) (دستور ج 2 ص 172 و رجوع شود به شفا ج 1 ص 48 و اخوان ج 3 301 ) نوع پنجم از انواعی که تحت جنس شجاعت است سکون است و آن - ص 145 ) (فرهنگ علوم عقلی سجادی صص 300 عبارت است از آنکه در خصومات یا در حربهائی که جهت محافظت حرمت خود یا شریعت واقع شود خفت و سبکساری ننماید و این را عدم طیش نیز گویند (نفایس الفنون).