اثناعشریات

[اِ عَ شَ ری یا] (ع اِ مرکب)ابوریحان بیرونی در التفهیم آرد: اثناعشریات چیست؟ نیم شش یک برج است چون برج را به دوازده قسمت کنی راست، تا هریکی دو درجه و نیم باشد. و هریکی را خداوند است. اما بهر برجی نخستین اثناعشریه خداوند برج راست و دوم خداوند دوم برج را و سیوم سیوم را و همچنین تا به آخر برج. و از بهر آنک ضرب آسانتر است از قسمت، بود که کسی را در درجه ها و دونیمگان افکندن دشخوار آید و بخاصه که اندر او کسر نیمه است. مردمان آسان کردن این شمردن را گفتند که بگیرد از اول برج تا بدان درجه و دقیقه که اثناعشریت او خواهی و اندر دوازده ضرب کن و آنچه گرد آید سیگان(1) بیفکن و هر برجی را سی گیر و ابتدا از آن برج کن که اندر او اثناعشریت خواهی و بتوالی بروج همی رو. پس آن برج که بدو رسی و او را سی درجه نداری خداوندش خداوند اثناعشریت آن درجه است که خواستی و این چیزی است که هم رومیان و هم هندوان بر او اتفاق کردند. رجوع به التفهیم چ طهران صص 415 - 416 شود.
(1) - سی سی.