سرآب

[سَ] (اِ مرکب) آنچه در ایام گرما مسافر تشنه را بتابش آفتاب ریگ صحرا از دور چون آب نماید و گاهی در شب ماهتاب نیز همچنین می نماید (غیاث) زمین شوره را گویند، در آفتاب میدرخشد و از دور به آب میماند (برهان) (آنندراج) و بعضی گویند بخاری باشد آب نما که در بیابانها نماید (برهان) زمین شورستان که در میانهء روز از دور همچون آب نماید (اوبهی) گوراب (تفلیسی) (مجمل اللغه) گوراب و آن را در نیم روزان بینند (مهذب الاسماء) (دهار) یلمع (دهار) کتیر (حاشیهء فرهنگ اسدی نخجوانی) : ندیده تنبل اوی و بدیده( 1) مندل اوی دگر نماید و دیگر بود بسان سرآبرودکی نپرّید بر آسمانش عقاب از آن بهره ای شخ و بهری سراب فردوسی (شاهنامه چ دبیرسیاقی ج 3 ص 1141 ) به چه ماند جهان مگر به سرآب سپسِ او تو چون روی بشتابناصرخسرو چند در این بادیهء خوب و زشت تشنه بتازی به امید سرآبناصرخسرو ترا ز گردش ایام نیز اگر گله ایست به رود نیل رسیدی مخر غرور سرآب ابوالفرج رونی رهی گرفتم در پیش برکه بود در او بجای سبزی سنگ و بجای آب سرآب مسعودسعد آن مصر مملکت که تو دیدی خراب شد وآن نیل مکرمت که تو دیدی سرآب شد خاقانی تشنهء دل به آب می نرسد دیده جز بر سرآب می نرسدخاقانی از گشت روزگار سلامت مجوی از آنک هرگز سرآب پر نکند قربهء سقاخاقانی چشمه سرآب است فریبش مخور قبله صلیب است نمازش مبرنظامی در پیش عکس رویت شمس و قمر خیالی در جنب طاق چشمت نیل فلک سرآبی عطار خفته باشی بر لب جو خشک لب میروی سوی سرآب اندر طلبمولوی ای تشنه بخیره چند پویی این ره که تو میروی سرآبستسعدی دور است سر آب از این بادیه هشدار تا غول بیابان نفریبد به سرآبت حافظ کار دست درفشانت ناید از ابر بهار تشنگی ننشاند ارچه آب را ماند سرآب ابن یمین جلوهء خورشید و ما هم از تو کی بخشد شکیب کی شنیدستی که گردد تشنه سیرآب از سرآب قاآنی || خلاصه || زنده || سرچشمه و جایی باشد که آب از رودخانه به جوی آید (برهان) : گر نه ای - ( مست وقت آن آمد که بدانی سرآب را ز سرآبناصرخسرو || کنایه از معدوم و نابود || کنایه از غرور و تکبر (برهان) ( 1 ن ل: ندیده.