ساده دل

[دَ / دِ دِ] (ص مرکب) مردم صادق و بی نفاق (برهان) (آنندراج) بی نفاق (رشیدی) ساده لوح ساده جگر سینه صاف (مجموعهء مترادفات) ساده سلیم سلیم دل صاف صادق بی مکر بی حیله بی تزویر بی شیله پیله که گربز نیست پاک درون پاکیزه درون : و بیشتر مردمانی اند ساده دل و خداوندان چهارپای بسیارند از گاو و گوسفند (حدود العالم) ساده دل کودکا مترس اکنون نز( 1) یک آسیب خر فگانه کند ابوالعباس ربنجنی (شاعران بی دیوان ص 130 ) یکی بدسگال و یکی ساده دل سپهبد بهر چاره آماده دلفردوسی جوان ساده دل بود فرمانش کرد چنان کو بفرمود سوگند خوردفردوسی چنین هم بود مردم ساده دل ز کژیش چون گردد آزاده دلفردوسی بنموده همه راز دل خویش جهان را چون ساده دلان هر چه بباغ اندر ناری است فرخی اگر ترک سخت ساده دل نبودی تن درندادی (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 629 ) خادم ساده دل منم که مرا خادم ساده تن فرستادیخاقانی ساده دل است آب که دلخوش رسید وز گرهی عود بر آتش رسیدنظامی راز با مرد ساده دل و بسیارگوی و میخواره و پراکنده صحبت مگوی (مرزبان نامه ||) خفیف عقل (رشیدی) رعنا و نادان و بی عقل (برهان) مردم خفیف عقل (آنندراج) ابله احمق گول خور زودباور په په چلمن : من بنده که نزدیک تو شعر آرم باشم آسیمه سر و ساده دل و خیره و واله منوچهری نه بسنده ست مر این جرم و گنهکاری که مرا باز همی ساده دل انگاریمنوچهری گوئی که روزگار دگرگون شد ای پیر ساده دل تو دگرگونیناصرخسرو ابر را گفتم چه گوئی در محیط دست او گفت هان درمیکشی یا نه زبانت را بکام گفتمش چون؟ گفت هرگز دیده ای ای ساده دل فتوی از محض کرم مفتی ز ابناء لئام انوری (از شرفنامهء منیری و آنندراج) خوشی طلب کنی از دهر؟ ساده دل مردا که از زکوه ستانان زکوه خواست عطا خاقانی (از انجمن آرا) بر سر این سرّکار کی رسی ای ساده دل بر در این دار ملک کی شوی ای بینوا خاقانی (دیوان چ دکتر سجادی ص 35 ) ساده دل شد در اصل گوهر تو کاین خیال اوفتاد در سر تو این چنین بازیی کریه و کلان ننمایند جز به ساده دلاننظامی بنوشابه شه گفت کای ساده دل نواکج مزن تا نمانی خجلنظامی و چون قوی حال گشت و خلیفه مستعصم را بی رأی و تدبیر و ساده دل دید (رشیدی) عارفان خال سویدا را ز دل حک میکنند اینقدر ای ساده دل نقش و نگار خانه چیست؟ صائب ( 1) - مخفف نه از ن ل: به یک.