زشتی

[زِ] (حامص) بدگلی بدمنظری مقابل زیبائی و جمال (از فرهنگ فارسی معین) بدشکلی و بدگلی ضد زیبائی : شخصی نه چنان کریه منظر کز زشتی او خبر توان داد سعدی (گلستان) تو کاین روی داری بسان قمر چرا در جهانی به زشتی سمر سعدی (بوستان) اگر پارسا باشد و خوش سخن نگه در نکویی و زشتی مکن سعدی (بوستان ||) بدرفتاری رفتار بد سوء معامله (از یادداشت های بخط مرحوم دهخدا) : صنما گرد سرم چند همی گردانی زشتی از روی نکو زشت بود گر دانی منوچهری (یادداشت ایضاً ||) بدی ناپسندی قبح (فرهنگ فارسی معین) بدی مقابل خوبی و نیکویی بدکاری (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا) : دقیقی چار خصلت برگزیده ست به گیتی در ز خوبیها و زشتی لب بیجاده رنگ و نالهء چنگ می چون زنگ و دین زردهشتی دقیقی (یادداشت ایضاً) ز شاه و ز درویش هر کو بمرد ابا خویش نیکی و زشتی ببردفردوسی که خوبی و زشتی ز ما یادگار بماند، تو جز تخم نیکی مکارفردوسی همی گویدت رستم نامدار که گر بخردی تخم زشتی مکارفردوسی خواجهء بزرگ گفت بباید رفت و از من در این باب پیغامی سخت گفت تا فردا روز که این زشتی بیفتد و باشد که پشیمان شود من از گردن خود بیرون کرده باشم و نتواند گفت که کسی نبود که زشتی این بگفتی (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 259 ) تک سواران ما نیک بدرد آمده و بدان زشتی هزیمت شده (تاریخ بیهقی ایضاً ص 356 ) هرکه او فضل ترا و آل ترا منکر شود خوبی و معروف او را زشتی و منکر کنی ناصرخسرو و هرآینه آنکس که زشتی کار بشناسد اگر خویشتن در آن افکند، نشانهء تیر ملامت شود (کلیله و دمنه) بزرگش نخوانند اهل خرد که نام بزرگان به زشتی برد سعدی (گلستان) - زشتی و نکوئی؛ بدی و نیکی غم و شادی رنج و راحت فقر و غنا (ناظم الاطباء).