زرگر

پسوند صنعت و شغل) کسی که با زر کار ،« گر » + « زر » : [زَ گَ] (ص مرکب) بمعنی زرساز (آنندراج) (فرهنگ فارسی معین) (از کند آن که آلت زرین سازد (حاشیهء برهان چ معین) صیاغ صواغ صائغ (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) و بمعنی اعم آنکه ادوات از زر و سیم و جواهر سازد (حاشیهء برهان چ معین) : زرگر فرونشانَد کرف سیه به سیم من باز برفشانم سیم زده به کرف کسائی (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) شد آمدش بینم سوی زرگران همیشه ستوهند از او دیگران بخواند( 1) آنگهی زرگر دند را ز همسایگانان( 2) تنی چند را ابوشکور (یادداشت ایضاً) آنرا ریگ هبیر خوانند و رنگ او سرخ است و زرگران از وی بکار دارند (حدود العالم، یادداشت ایضاً) زرگری باید کز مایهء ما کار کند مایه ما را و هر آن سود که باشد به دو نیم فرخی وآنگاه یکی زرگرک زیرک و جادو باژیر بهم باز نهاده لب هر دومنوچهری همیدون تموز و دیش چاکر است بهارش مثال خزان زرگر است اسدی (گرشاسبنامه) بهمن کنون زرگر شود برگ رزان چون زر شودناصرخسرو گاورسه چو کردمی ندانی بایدت سپرد زر به زرگرناصرخسرو وآن کو نکند طاعت علمش نبود علم زرگر نبود مرد چو بر زر نکند کار ناصرخسرو اکنون می خواهم خدای موسی بشما بنمایم، گفتند: روا باشد سامری زرگر بود قالبی درست کرد (قصص الانبیاء ص 113 ) دل کان است و خرد گوهر و قلم زرگر (نصیحه الملوک غزالی) چشمم چون ابر و دامنم چو شمرشد رویم چون زر و دل چو بوتهء زرگر مسعودسعد زرگر رخسار من شد عشق یار سیمبر این چنین زر کردن آری از چنان زرگر سزد سوزنی (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) زمانه زو طلبد امر و نهی، نز دگران کسی طلب نکند کار زرگر از جولاه فلکی شیروانی زرگر ساحرصفت را بهر صنع سیم چینی و زر آبائی فرستخاقانی وای بر زرگری که وقت شمار زرش از نقره کم بود بعیارنظامی دادن زرگر همه جان دادن است ناستدن بهتر از آن دادن استنظامی یکی کوره ای ساخت چون زرگران ز هر داروئی کرد چیزی در آننظامی آن یکی آمد به پیش زرگری که ترازو ده که برسنجم زریمولوی - زرگر چرخ؛ کنایه از آفتاب است (برهان) (آنندراج) (فرهنگ فارسی معین ||) کتاب نحمیا 2 و 3: و طرز ، 3:8 و 32 و کتاب اشعیا 40:19 و 41:7 و 46:6 و اصلًا مقصود از قال گرو مصفی کننده است مقابل کتاب ملاکی 3 و طریقهء تصفیه و قال گذاردن هم در امثال 17:3 و 27:21 مذکور است نوشته های مقدسه غالباً از عمل زرگری مصریان ذکر ( نموده و نقشهء نوامون و بنی حسن، طرز و طور کار، حاصل و نتیجهء نیکوی اعمال ایشان را می نماید (قاموس کتاب مقدس) ( 1 - ن ل: بخوان ( 2) - ن ل: ز همسایگانت.