زرق

[زَ] (اِ) ریا نفاق دروغ (آنندراج) دروغ مکر ریا نفاق (غیاث اللغات) ریا نفاق (شرفنامهء منیری) ریا نفاق دورنگی غدر مکر پرهیزگاری از روی ریا و دروغ (ناظم الاطباء) دورنگی دوروئی نفاق تزویر ریاکاری (فرهنگ فارسی معین) ریو ترفند ریو و رنگ فن بند حیله مکر شید سالوس ریا فریب حیلت (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا) : بجز زرق چیزی ندارد به مشت بس است این که گوید منم زردهشت دقیقی (گنج بازیافته ص 26 ) بسی گشته ام در فراز و نشیب نیم مرد گفتار زرق و فریبفردوسی چو زنده بوم پس مرا چون بری به زرق و به بند و به افسونگریفردوسی که شاه جهانبان به غرق اندر است برهنه به دریای زرق اندر استفردوسی کس نیابد بهیچ روی و نیافت نیکنامی به زرق و حیله و فنفرخی از تو دل تو بربودم به زرق وز تو تن تو بربودم به فنفرخی وزارت به اصل و کفایت گرفت وزیران دیگر به زرق و به فنفرخی دور از فجور و فسق و بری از زیان و زور شسته رسوم زرق و نبشته دو نیم وی منوچهری (دیوان چ دبیرسیاقی ص 113 ) چون به مکاشفت و دشمنی آشکارا کاری بسیار زود به زرق و افتعال دست زده اند (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 131 ) قرار دادند که قاضی بونصر را فرستاده آید با این دانشمند بخاری تا برود و سخن اعیان ترکمانان بشنود و اگر زرقی نبود (تاریخ بیهقی ایضاً ص 499 ) هر کجا متصوفی را دیدی، یا سوهان سبلتی را، دام زرق نهاده یا پلاسی پوشیده دل سیاه تر از پلاس بخندیدی و بونصر را گفتی (تاریخ بیهقی ایضاً ص 522 ) زرق دنیا را گر من بخریدم تو مخر ور کسی بر سخن دیو بشیبدتو مشیب ناصرخسرو (دیوان ص 42 ) بی توتیاست چشم تو و بر دروغ و زرق از مرد چشم درد ترا طمع توتیاست ناصرخسرو (دیوان ص 82 ) فعل همه جور گشت و مکرو جفا قول همه زرق و وعده افسون شد ناصرخسرو هرچه به زرق ساخته شود دست تدارک از آن قاصر باشد (کلیله و دمنه) اگر به ذات خویش مقاومت نتواند کرد به زرق و شعوذه دست بکار کند (کلیله و دمنه) باطل و زرق هرگز کم نیاید (کلیله و دمنه) عشوه و زرق بسوی دل بی تلبیسش ره نیاید چو سوی جنت اعلی ابلیس سوزنی در ره آزادگی ست قول وی و فعل وی پاک ز تزویر و زرق، دور ز تلبیس و بند سوزنی دلم در بحر سودای تو غرق است نکو بشنو که این معنی نه زرق است خاقانی خصم نگردد به زرق هم سخن من از آنک همه بلبل نشد بوالعجب از گندناخاقانی دانم علو دین نه بدان تا بچنگ زرق کام از شکار جیفهء دنیا برآورمخاقانی صراحی می کشم پنهان و مردم دفتر انگارند عجب گر آتش این زرق در دفتر نمی گیرد حافظ نفاق و زرق نبخشد صفای دل حافظ طریق رندی و عشق اختیار خواهم کرد حافظ حافظ به حق قرآن کز شید و زرق بازآی باشد که گوی عیشی در این جهان توان زد حافظ - زرق و برق؛ جلوهء ظاهری جلا و شفافی (فرهنگ فارسی معین ||) - کر و فرّ طمطراق شوکت حشمت عظمت بزرگواری سلطنت (ناظم الاطباء).