زبرقان

( [زِ رِ] (اِخ) ابن عمروبن امیه بن خویلد از طبقهء دوم تابعین است و از او نقل حدیث کنند (طبقات ابن سعد چ لیدن ج 9 ص 184 ابوحاتم رازی آرد: زبرقان بن عمرو و بگفتهء برخی: زبرقان بن عبدالله بن عمروبن امیه، عمروبن ابی حکیم و ابن ابی ذئب و جعفربن ربیعه و یعقوب بن عمرو از او روایت دارند( 1) (از کتاب الجرح والتعدیل ابوحاتم رازی ج 3 ص 611 ) ابن حجر آرد: زبرقان بن عمروبن امیهء ضمری و بقولی زبرقان بن عبدالله بن عمروبن امیه وی از اسامه بن زید و زیدبن ثابت روایت کند اما نه بسماع و همچنین از عروه بن زبیر و ابوسلمه بن عبدالرحمن و ابورزین و زهره ونیز از برادر یا عم خود جعفربن عمرو و از برادر یا پدر عبدالله بن عمرو نقل حدیث کند ابن ابی ذئب و یعقوب بن عمرو الضمری و بکربن سواده و بکیربن اشج و جعفربن ربیعه و عمروبن ابی حکیم از او روایت دارند نسائی بوثاقت او حکم کرده و ابن حبان او را در ثقات آورده بخاری این دو ضمری را یکی دانسته و پس از او نیز همه بر این عقیدت اند مگر ابن حبان( 2) که زبرقان بن عمرو را ترجمهء جداگانه آورده و با آن زبرقان که کلیب بن صبح از او روایت کند فرق گذارده ولی باید دانست که ابن حبان در کتاب خود بارها این کار کرده که یک تن را بدون دلیل در دو جا آورده و دو تن معرفی کرده ابن یونس در تاریخ الغربا گوید: زبرقان بن عبدالله بن عمروبن امیهء مدنی، به اسکندریه درآمد و از دارقطنی حدیثی را پرسید که زبرقان بن عبدالله بن عمروبن امیه بواسطهء زهره از زیدبن ثابت روایت کرده است دارقطنی در پاسخ گفت: این حدیث آمده اما زهره مجهول الحال است ابن ابی خیثمه در تاریخ خود از علی نقل کند که یحیی بن سعید گفت زبرقان ثقه است علی گوید: پرسیدم آیا او حافظ حدیث است پاسخ داد: او دارای حدیث است گفتم سفیان از او حدیث ندارد گفت: سفیان او را ندیده است و چنین نیست که هر که سفیان از او روایت کند او ثقه است و مقصود از زبرقان مذکور زبرقان بن عبدالله است (از تهذیب التهذیب) ( 1) - در تهذیب است که زبرقان خود از جماعتی روایت دارد اما رازی در آن جازم نبوده و لذا آنرا نیاورده است (حاشیهء آن کتاب همان صفحه) ( 2) - ابن حجر در تهذیب گوید: کسی جز ابن حبان این زبرقان را از زبرقان بن عمروبن امیه جدا ندانسته، در صورتی که بخاری و ابو حاتم رازی نیز (چنانکه ملاحظه شد) آنان را دو تن دانسته اند (از حاشیهء آن کتاب).