زاهد

[هِ] (اِخ) محمد بن عبدالله بن دینار مکنی به ابوعبدالله، دانشمندی است از نیشابور و از تصدی مقام افتاء و ریاست دوری میگزید و بکسب مشغول بود و بصبر و قناعت میگذرانید و مازاد قوت روزانه اش را بر فقراء تصدق میکرد و بروزه و نماز و قرآن میپرداخت در مشایخ اهل رأی عابدتر از وی ندیدم وی از مذهب ابی حنیفه خوب آگاه بود و مسند را از احمدبن مسلمه و تفسیر را از احمدبن نصر فرا گرفت و از حسین بن فضل و احمدبن محمد بن نصر و عباس بن حمزه و اقران ایشان استماع حدیث کرد حاکم ابوعبدالله حافظ از وی حدیث شنیده است وی در کتاب تاریخ خود از او نام برد و گوید: از محمد بن فرا شنیدم که میگفت روزی بر ابی عبدالله بن دینار وارد گشتم و همچنان نزد وی نشسته بودم که فرزند وی ابومحمد بیامد من از وی آب نوشیدنی خنکی خواستم ابومحمد دوان رفت کوزه ای (لیوان سفالی) پر از یخ آورد و بدست من داد و من نوشیدم و به پدرش (ابوعبدالله) گفتم فرزندت ابومحمد از مردان برازنده است، آیا او را دوست میداری ابوعبدالله بکار خود مشغول بود و پاسخی نداد تا فرزندش ما را ترک گفت آنگاه ابوعبدالله رو بمن کرد و گفت نزدیک بود گرفتاری خاطری برای من فراهم آوری گفتم چگونه؟ گفت زیرا فرزند من ابومحمد دنیا را که مبغوض خدا است دوست دارد و من آن چه نزد خداوند مبغوض است دوست ندارم ابوعبدالله هر ده سال یک بار حج میکرد و هر سه سال یک بار مفرده میگزارد و هنگام برگشتن از آخرین سفر حج بود که در بغداد در غرهء صفر 338 ه ق درگذشت و فرزندش ابومحمد بر وی نماز خواند در مقبرهء خیزران نزدیک قبر ابوحنیفه بخاک سپرده شد و من بارها ( بزیارت قبر وی رفته ام (از انساب سمعانی ص 267.