زاوه

[وَ] (اِخ)( 1) نام یکی از دهستانهای بخش حومهء شهرستان تربت حیدریه است که در خاور شهرستان واقع است طول آن از 6 هزارگزی شهر تربت حیدریه از آبادی اسماعیل آباد که اول جلگهء زاوه است تا قریهء جعفرآباد در حدود 60 هزار گز میشود و حدود آن بشرح زیر است: از شمال قسمتی بخش فریمان و کوه خشت پخته و قلوسیاه، کله قوج و کوه سرهنگ از خاور به دهستان شهر نو از شهرستان مشهد از جنوب، کوه ساق دهنه در زیر و بندبیشه و کوه سیاه دره و کوه صبی تا دهنهء جعفر مشهدی جلگه زاوه را از جلگهء سنگان و رشخوار جدا میکند جلگهء زاوه دارای قنوات زیاد و پرآبی است و علاوه بر آن، دو رشته رودخانه بنام سالار و صبی در جنوب باختری آن جاری است، آبادیهائی را که در مسیر آنها واقعند مشروب مینمایند بطوری که مطلعین محل اظهار می نمودند زاوه مرکز جلگهء زاوه سابق موسوم به شهر زو بوده و شهریت داشته است لیکن در استیلای مغول بکلی خراب، فعلًا دهی است که سیصد و پنجاه خانوار و 2354 نفر جمعیت دارد و بواسطهء کثرت قنوات از حیث محصول در منطقهء تربت در درجهء دوم حائز اهمیت است این دهستان از 75 آبادی بزرگ و کوچک تشکیل یافته که جمعیت آن در حدود 33754 نفر است 1) - در فرهنگ جغرافیائی بکسر واو (زاوِه) ضبط کرده در صورتی که مانند بسیاری از موارد ) ( (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 9 دیگر ضبط صحیح آن فتحه است رجوع به انساب سمعانی و معجم البلدان و دیگر مدارک شود.