رمق

[رَ مَ] (ع اِ) باقی جان (دهار) (منتهی الارب) باقی دمه (دهار) بقیهء حیات ج، ارماق (از اقرب الموارد) حُشاشه (السامی) بقیهء جان (غیاث اللغات) نفس آخرین (از متن اللغه) رمخ و باقی جان (ناظم الاطباء) :مرا سد رمق حاصل می بود (کلیله و دمنه) و مژده داد که خواجه را رمقی باقی است (ترجمهء تاریخ یمینی ص 74 ) و در حفظ رمق می کوشیدند (ترجمهء تاریخ یمینی ص 296 ) کسی در بیابان سگی تشنه یافت برون از رمق در حیاتش نیافتسعدی - رمق ماندن؛ هنوز زنده بودن هنوز روح از بدن کاملاً مفارقت نکردن : از من رمقی به سعی ساقی مانده ست وز صحبت خلق بی وفاقی مانده ست (منسوب به خیام) گو رمقی بیش نماند از ضعیف چند کند صورت بیجان بقاسعدی بعد شبان روزی دگر بر کنار افتاد از حیاتش رمقی مانده (گلستان) - سد رمق کردن؛ مانع فراق جان از بدن شدن جلو مفارقت روح را گرفتن : و بعضی به گیاه و کشت سد رمق می کردند (ترجمهء تاریخ یمینی ص 296 ||) در تداول فارسی زبانان، زور قوت قدرت تاب و توان : و من چون اندک رمقی بازیافتم (ترجمهء تاریخ یمینی ص 329 ) - از رمق افتادن؛ تاب و توان از دست دادن کوفته و مانده شدن مثلًا گویند: امروز از بس راه رفتیم از رمق افتادیم - امثال: رقم رمق می خواهد، نظیر: بهتر از تیغ سخن را نبود هیچ ظهیر ناصرخسرو نفوذ حکم موقوف به قدرت و زور است رجوع به امثال و حکم شود || قوت در غذا خاصیت غذایی: این آبگوشت رمق ندارد؛ یعنی خاصیت و مادهء غذایی آن اندک است.