رضی

[رَ] (اِخ) سیدرضی محمد بن ابی احمد حسین طاهربن موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم مجاب بن امام موسی بن جعفر صادق (ع)، مکنی به ابوالحسن و ملقب به رضی و معروف به سیدرضی و ذوالحسبین و شریف و شریف رضی، از بزرگان علمای شیعه برادر سیدمرتضی علم الهدی و در علم و اخلاق و تقوی بی نظیر بود ابن خلکان و ثعالبی وی را به فضل و فضیلت ستوده اند از مناعت نفس او همین بس که صله های بیشمار پادشاهان آل بویه را نپذیرفت و وقتی که همهء قرآن را در دورهء تحصیل حفظ کرد استادش شیخ ابواسحاق طبری فقیه مالکی یک خانه بدو بخشید از قبول آن نیز سرباز زد وی از ده سالگی به شعر گفتن پرداخت و اشعار زیر حاکی از علو همت و عزت نفس اوست: اشتر العز بما بیع فما العز یغال بالقصار الصفر و البیض او السمر العوانی لیس بالمغبون عقلا مشتری عزّ بمال انما یدخر المال لحاجات الرجال والفتی من جعل الاموال اثمان المعالی سیدرضی نحو را در کمتر از ده سالگی از ابن السیرافی نحوی فراگرفت او را تألیفات عدیده ای است که از آن جمله است: 1- اخبار قضاه بغداد 2- انتخاب یا - منتخب شعر ابن الحجاج 3- انشراح الصدر در منتخبات اشعار 4- تعلیق الایضاح که حاشیه ای بر ایضاح ابوعلی فارسی است 5 تعلیق خلاف الفقها 6- تفسیرالقرآن 7- تلخیص البیان عن مجازات القرآن 8- حقایق التنزیل یا متشابه القرآن یا معانی القرآن که برخی آن را همان تفسیرالقرآن فقرهء 6 دانند 9- دیوان شعر، که در مصر و بیروت و بمبئی چاپ شده است 10 - الرسائل، یا مادام بینه و بین ابی اسحاق الصابی در سه مجلد 11 - الزیادات فی شعر ابی تمام 12 - مجازات الحدیث، یا مجازات الَاثار یا مجازات النبویه 13 - مجازات القرآن یا تلخیص البیان 14 - نهج البلاغه، که نسبت تألیف آن به برادر سیدرضی (سیدمرتضی) اشتباه است چه علاوه بر ذکر علمای فریقین خود سید نیز در مجازات النبویه و حقایق التأویل بدان تصریح کرده است و اینکه برخی از علمای سنت پاره ای از کلام نهج البلاغه را از علمای شیعه و برخی از خود سیدرضی می دانند بدون دلیل و مغرضانه و ناصواب است چه، او: نجاشی متوفای 450 ه ق و معاصر سید، در رجال خود صریحاً تألیف آن را به سیدرضی نسبت داده ثانیاً: عدالت و تقوا و امانت سید مانع از نسبت کذب به حضرت علی است ثالثاً: قسمتی از مطالب این کتاب در کتاب کافی کلینی که سی سال پیش از ولادت سیدرضی وفات نمود منقول است رابعاً: بعضی از مطالب آن در کتاب ارشاد مفید که استاد خود سیدرضی است آمده خامساً: ابن ابی الحدید پس از نقد و بحث مفصل گفته است همهء آن از حضرت علی (ع) است حتی خطبهء شقشقیه چه مدت درازی پیش از تولد سید که پدرش نیز وجود نداشته در کتب بعضی از علمای فریقین مندرج می باشد ولادت سید در سال 359 ه ق و مرگ او روز یکشنبه ششم محرم یا صفر 406 ه ق و بقول بعضی 404 ه ق در بغداد اتفاق افتاد و جنازه اش را در خانهء خود در محلهء کرخ بغداد به خاک سپردند ولی برادرش سیدمرتضی تاب دیدن جنازهء برادر را نیاورد و به کاظمین رفت و وزیر اعظم فخرالملک و سایر وزراء در تشییع و تدفین او شرکت کردند (از ریحانه الادب ج 2) رجوع به فرهنگ اعلام دکتر معین و حبیب السیر چ سنگی تهران ج 1 ص 307 و اعلام زرکلی و الاعلام المنجد شود.