رضائیه

[رِ ئی یَ] (اِخ) (دریاچهء) ارومیه ارمیه چیچست نام اصلی آن دریاچهء ارومیه است که دریاچه ای است واقع در 70 هزارگزی باختر تبریز (اسکلهء شرفخانه) و 21 هزارگزی خاور ارومیه (اسکلهء گلمنخانه) و بزرگترینِ دریاچه های ایران می باشد موقعیت طبیعی: امتداد طولی دریاچه از شمال به جنوب و به طول 130 هزار گز و عرض آن حداکثر 50 هزار گز که خاوری و باختری است و عمق متوسط آن 6 گز و در برخی نقاط تا 15 گز می باشد جزیرهء شاهی به طول 9هزار و به عرض 2هزار گز در این دریاچه واقع و ارتفاع آن 2180 گز است قلعهء هلاکوخان در قلعهء کوه مزبور که به اسم داغ دوین مشهور است قرار گرفته که مدفن پادشاهان مغول بوده در تابستان بواسطهء کم شدن آب دریا از طرف بندر وانالو با خشکی مربوط میباشد، و چندین جزیرهء منفرد و غیرمسکون دارد به نام جزیرهء قویون (گوسفند)، جزیرهء اِشَک (خر) و جزیرهء اسپیر و جزیرهء ارز که فاقد آبادی است ولی بواسطهء قشلاقی بودن اغنام و احشام آبادیهای اطراف را در زمستان در آن جزایر نگهداری میکنند و همچنین سنگ بزرگ به اسم بواسطهء وقایع تاریخ و جنگی (یاغیگری کاظم) که در ارومیه معروف و مشغول قتل و غارت بوده در موقع تعقیب به « کاظم داشی » این سنگ که دماغه مانند بوده است و فقط یک راه به خشکی داشته پناهنده می شده تا سرانجام بدست نوکر خود کشته شد، و این سنگ به نام وی مشهور گشت سواحل دریاچهء ارومیه جز در نواحی باختری که کوهستانی است باتلاقی و غیرقابل سکونت می باشد ولی یکی از راههای مهم بازرگانی و اقتصادی استان آذربایجان است که سبب عمدهء عمران و آبادی شهرستانهای باختری استان می باشد و کالاهای صادراتی از شهرستانهای ارومیه بوسیلهء لوله کشی به بندر شرفخانه حمل می گردد و از آنجا بوسیلهء راه آهن به روسیه یا داخل کشور فرستاده می شود بندر شرفخانه، در سمت خاور دریاچه واقع است و اسکلهء آن به طول 128 گز برای استفادهء مسافرت و حمل و نقل نواحی شهرستان تبریز و مرند بندر گلمانخانه، در سمت باختر دریاچه برای استفادهء مسافرت و حمل و نقل نواحی شهرستانهای ارومیه و اطراف بندر حیدرآباد، در جنوب دریاچه برای استفادهء شهرستانهای مهاباد و شاهین دژ بندر دانانلو، در خاور دریاچه برای استفادهء شهرستانهای مراغه و میاندوآب بندر خان تختی، در شمال باختری دریاچه برای استفادهء شهرستانهای نواحی خوی و شاهپور بندر آغ گنبد، در جزیرهء شاهی وضع کشتی رانی دریاچهء ارومیه تا قبل از جنگ بین المللی اول بسیار خوب بود که در جنگ مزبور بوسیلهء قوای عثمانی منهدم و غرق شدند و کشتی های فعلی فرسوده اند و سرعتشان خیلی کم است و مهمترین آنها کشتی پهلوی با قوهء 220 اسب بخار و ظرفیت 120 تن می باشد کشتی های دیگر بترتیب اهمیت عبارتند از شاهپور، ایران، اخگر، آهن ارومیه این کشتی ها از 90 تا 30 تن ظرفیت دارند و کشتیهای کوچک چوبی و قایقها نیز برای حمل مسافر و بار در آبادیهای کرانهء دریاچه مورد استفاده قرار می گیرند آب دریاچه شور است و سی وسه در صد مواد و املاح محلول که مورد استفادهء طبی هستند دارد و برطبق آزمایش شامل سدیم و منیزیم و کلسیم می باشد که برای بیماریهای پوستی بویژه روماتیسم سودمند است و بواسطهء همین شوری و تلخی زیاد هیچگونه ماهی در آن یافت نمی شود، فقط یک پرنده از نوع لک لک دارد که به اسم محلی آن را پخلن نامند اهالی ارومیه و دیگر شهرهای ایران برای آب تنی بدانجا می ( آیند و چندین روز توقف می کنند و بیشتر امراض جلدی بوسیلهء آب این دریاچه مداوا می شود (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4 این دریاچه پیش از سلطنت پهلوی ارومیه = ارمیه (آب مقدس) نامیده می شد و در قدیم بدان چیچست می گفتند (از فرهنگ فارسی معین، بخش اعلام، مادهء ارومیه، رومیه، چیچست) و رجوع به ارومیه و چیچست شود.