رشوه

[رِشْ / رُشْ وَ / وِ] (از ع، اِ) پاره (نصاب الصبیان) پاره و بلکفده یعنی آنچه بر کسی دهند برای کار ناروا و غیرمشروع و رشوه ای که با قاضی می دهند، بُلْکَفْد یا بِلْکِفْد نیز گویند (ناظم الاطباء) دادن مالی به کسی برای انجام دادن مقصود خود (فرهنگ فارسی معین) زری که در ازای فتوی به ارباب شریعت دهند یا از خوف و یا به طمع منصبی از مناصب دیوانی به سلاطین و حکام و ارباب دیوان رسانند، و به ضم اول هم گویند (لغت محلی شوشتر، نسخهء خطی کتابخانهء مؤلف) رُشْوَه رِشْوه (دهار) هدیهء نامشروع بلکفد جعلی که به حاکم دهند نه بصورت مشروع تا حکومت کند به دلخواه راشی در اصطلاح فقه چیزی که قاضی برای صدور حکم یا کمک فکری به یکی از اصحاب دعوی اخذ می کند دریافت رشوه غیرجایز و نامشروع است اگرچه از کسی گرفته شود که حکم اصو به نفع او صادر می شد (یادداشت مؤلف) آنچه به کسی دهند تا کارسازی ناحق کند پاره بلکفد بلکفت (فرهنگ فارسی معین) صاحب کشاف اصطلاحات الفنون گوید: در اصطلاح شرع آنچه گیرنده به جهتی از روی ظلم از پاره دهنده می گیرد و پاره دهنده بدان علت به وی می دهد رشوت دهنده را راشی و رشوت گیرنده را مرتشی گویند در بیرجندی آمده: رشوت مالی را گویند که کسی آن را بدیگری بدهد بشرط اینکه در برابر آن بدو کمک کند، و آنچه بدون شرط داده شود هدیه است در مصباح آمده: رشوه آن است که مردی به حاکم یا جز وی بدهد تا به سود او حکم کند، یا آنچه را می خواهد بدو تحمیل کند آنگاه مؤلف گوید رشوه چهار قسم است، و آنرا به تفصیل شرح می دهد رجوع به همین مأخذ شود جعفر سجادی و چیزی است که بوسیلهء آن به حاجت توان رسید و در شریعت امری است که گیرنده از روی « ر» آرد: اسم است از رشوه به فتح ستم ستاند در راهی که چاره نباشد مگر آنکه آنرا بدهی آخذ را مرتشی و دهنده را راشی نامند و بالجمله مالی که شخص در الراشی و المرتشی » مقابل عمل ستاند عملی که از وظایف اوست یا برای ابطال حقی و یا احقاق حقی و در هر حال حرام است و از فرهنگ علوم) : گفتم چو رشوه بود و ریا مال و زهدشان ای کردگار باز به چه مبتلا شدم ناصرخسرو بی ) « کلاهما فی النار رشوه تلخ و بی مزه چون زهر و حنظلند با رشوه خوب و شیرین چون مغز و شکرند ناصرخسرو به خون و خواستهء مهتران شدم قاصد ربا و رشوه پذیرفتم از صبی و یتیمسوزنی - رشوه بگیر؛ رشوه گیر رشوه ستان رشوت خوار (یادداشت مؤلف) - رشوه خواستن؛ رشوت خواستن پاره خواستن استرشاء (تاج المصادر بیهقی) (مصادر اللغهء زوزنی ||) انبار کود کوت زبل آنچه به زمین دهند تا قوت گیرد (یادداشت مؤلف) - رشوه پسند؛ کودپذیر کودپسند: خربزه از گیاهانِ رشوه پسند است (یادداشت مؤلف).