ربیع

[رَ] (ع اِ) بهار (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (مهذب الاسماء) فصل بهار (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) موسم بهار (غیاث اللغات) بهارگاه (دهار) فصلی از چهار فصل سال است (از کشاف اصطلاحات الفنون) یکی از فصول سال است از 21 آزار تا 21 حزیران ج، اَرْبِعه، رِباع، اَرْبِعاء (از المنجد) یکی از چهار فصل سال است از فروردین تا آخر خرداد : وین هدهد بدیع درین اول ربیع برجاس وار تاجی بر سر نهاده وی منوچهری به دیماه خوف آتش غم سپر کن که اینجا ربیع رجایی نیابیخاقانی در ربیع دولتت هرگز خزان را ره مباد فارغم زآمین که دانم مستجابست این دعا خاقانی هزار فصل ربیعش جنیبه دار جمال هزار فضل ربیعش خریطه دار سخاخاقانی خوان ساخته برسم کیان اهل مکه را رسم کیان ربیع دل مکیان شدهخاقانی نقاش ربیع نقشهای بدیع بر اطراف کوه و هامون نگاشت (ترجمهء تاریخ یمینی ص 261 ) از گل آن روضهء باغ رفیع ربع زمین یافته رنگ ربیعنظامی کدامین ربع را بینی ربیعی کز آن بقعه برون ناید بقیعینظامی اندرآمد جوحی و گفت ای حریف وی وبالم در ربیع و در خریفمولوی اطفال شاخ را به قدوم موسم ربیع کلاه شکوفه بر سر نهاده (گلستان) در فصل ربیع که آثار صولت برد آرمیده (گلستان) - ربیع رابع؛ مبالغه است (منتهی الارب)، یعنی بهار بسیار فراخ با ارزانی (آنندراج) مخصب ج، اَرْبِعاء، رُبعان (المنجد) - ابوالربیع؛ هدهد (آنندراج) (اقرب الموارد) - یوم الربیع؛ از جنگهای اوس و خزرج است (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد ||) باران بهاری (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء) (منتهی الارب) (آنندراج) باران بهاری ج، اَرْبِعه (دهار) (مهذب الاسماء ||) بهره ای از آب مر زمین را، گویند: فلانی را از این آب ربیعی است (از منتهی الارب ||) آنچه از سبزی چهارپایان خورند ج، اربعه (از اقرب الموارد ||) نهر خرد (منتهی الارب) (آنندراج) (اقرب الموارد) جوی خرد (مهذب الاسماء) بخشی از آب در زمین ج، رُبُع (از المنجد ||) چهاریک ج، اَرْبِعاء (مهذب الاسماء) چهاریک ج، رُبُع (منتهی الارب) (آنندراج) یک چهارم || نام دو ماه از ماههای قمری، و الربیع ربیعان، ربیع الشهور و ربیع الازمنه فربیع الشهور شهران بعد صفر و لایقال فیه الاشهر ربیع الاول و شهر ربیع الاَخر و اما ربیع الازمنه فربیعان الربیع الاول الذی یأتی فیه النور و الکماه و الربیع الثانی الذی تدرک فیه الثمار (اقرب الموارد) (از منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) ربیع الاول و ربیع الاَخر (یادداشت مرحوم دهخدا) و رجوع به ربیع الاول و ربیع الَاخر شود - ربیع نخست؛ ربیع الاول : بود حقیقت ز شمار درست بیست وچهارم ز ربیع نخستنظامی محرّم زر است و صفر آینه ربیع نخست آب و دیگر غنم؟ و رجوع به ربیع الاول شود (|| اصطلاح تصوف) مقام بسطت در قطع مسافت سلوک مقام بسطت را گویند در قطع سلوک (فرهنگ مصطلحات عرفانی سجادی).