دوازده

[دَ دَهْ] (عدد، ص، اِ)( 1) ده بعلاوهء دو اثناعشر اثنتی عشره عدد بین یازده و سیزده (یادداشت مؤلف) ترجمهء اثناعشر که عدد معروف است (آنندراج) اثنتاعشره (ترجمان القرآن) - دوازده امام؛ ائمهء اثناعشر به عقیدهء اکثریت شیعه بعد از حضرت رسول (ص) دوازده امام یکی پس از دیگری جانشین آن حضرت بودند و آنان عبارتند از: 1- علی بن ابیطالب، ملقب به مرتضی و امیرالمؤمنین 2- حسن بن علی، ملقب به مجتبی 3- حسین بن علی، ملقب به سیدالشهداء 4- علی بن الحسین، ملقب به زین - العابدین 5- محمد بن علی، ملقب به باقر یا باقرالعلوم 6- جعفربن محمد، ملقب به صادق 7- موسی بن جعفر، ملقب به کاظم 8 علی بن موسی، ملقب به رضا 9 - محمد بن علی، ملقب به محمد تقی و جواد 10 - علی بن محمد، ملقب و معروف به علی النقی -11 حسن بن علی، ملقب و معروف به عسکری 12 - محمد بن حسن، ملقب به مهدی و مهدی موعود و امام زمان و امام عصر و صاحب الزمان و صاحب العصر است، سلام الله علیهم اجمعین (از یادداشت مؤلف) رجوع به هر یک از امامان دوازده گانه در جای خود شود - دوازده امامی؛ شیعهء اثناعشری اثناعشری اثناعشریه آن دسته از شیعه که به وجود دوازده امام اعتقاد دارند (یادداشت مؤلف) رجوع به ترکیب دوازده امام و نیز مادهء شیعه شود - دوازده برج؛ (اصطلاح فلکی) بروج دوازده گانهء فلکی که عبارت باشند از: حمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد، سنبله، میزان، عقرب، قوس، جدی، دلو و حوت : خرد فراوان داری همی چرا نالی ازین دوازده( 2) برج نگون و هفت اختر مسعودسعد شکل فلک دوازده برج زین قصر دوازده دری ساختخاقانی بود هفت اختر و دوازده برج پیش او سرگشاد و درج بدرجنظامی رجوع به بروج شود || - دوازده ماه که در فارسی به ترتیب عبارتند از: فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد، شهریور، مهر، آبان، آذر، دی، بهمن و اسفند (یادداشت مؤلف) - دوازده بهر؛ در اصطلاح نجومی تقسیم هر برج است به دوازده قسمت، انتساب هر قسمت به کوکبی و آن را اثناعشریه نیز گویند (یادداشت مؤلف) رجوع به اثناعشریه شود - دوازده جوسق؛ (اصطلاح نجومی) معرب دوازده کوشک است که مراد از آن، دوازده برج فلکی باشد (آنندراج) (برهان) (از ناظم الاطباء) دوازده برج فلک (شرفنامهء منیری) رجوع به دوازده برج شود - دوازده رخ؛ جنگی بوده است عظیم و مشهور که میان گودرز ایرانی و پیران تورانی در دامن کوه گنابد واقع شد و در آن جنگ، پیران ویسه با چند برادر خود کشته شد (از برهان) (آنندراج) (شرفنامه) : گر کیان را به طالع فرخ هفت خوان بود با دوازده رخ آسمان با بروج او بدرست هفت خوان و دوازده رخ تستنظامی - دوازده علوم؛ دوازده علم ادب است که در مدارس قدیم می خواندند و نام آنها را در این دو بیت جمع کرده اند: صرف و نحو، عروض بعده لغه ثم اشتقاق و قرض الشعر انشاء علم المعانی بیان الخط قافیه تاریخ هذا لعلم العرب احصاء اسرار دوازده علومش نرم است چنانکه مهر مومشنظامی - دوازده کوشک؛ دوازده جوسق دوازده برج (یادداشت مؤلف) - دوازده مقام؛ در اصطلاح موسیقی پردهء سرود را گویند و آن دوازده است: اول راست دوم صفاهان سوم بوسلیک چهارم عشاق پنجم زیر بزرگ ششم زیرکوچک هفتم حجاز هشتم عراق نهم زنگله (زنگوله) دهم حسینی یازدهم رهاوی دوازدهم نوا و بعضی به جای صفاهان شباب نوشته اند (آنندراج) (غیاث) - دوازده منزل (اصطلاح نجومی)؛ دوازده برج دوازده فلک (یادداشت مؤلف) : هفت پدر علوی را در دوازده منزل، حرکت و سیر داد (سندبادنامه ص 2) - دوازده میل (اصطلاح نجومی)؛ کنایه از دوازده برج فلکی است (برهان) (آنندراج) (انجمن آرا) (از ناظم الاطباء) - ملّا دوازده، یا آخوند ملّا دوازده؛ در عرف طلاب علوم قدیم حاشیهء نوشته بر کتابی در اطراف صفحه که نویسندهء حاشیه نام خود نیاورده است حاشیه بر و duvacdah کتاب که صاحب آن شناخته نیست و کاتب در آخر آن عادتاً ( 12 ) گذارد (یادداشت مؤلف) ( 1) - پهلوی را « ها » از ذیل برهان چ معین) ( 2) - به ضرورت شعری )dvadca dvadaca هندی باستان ،dvadasa اوستا dovazah مختفی باید خواند.