دلتنگ

[دِ تَ] (ص مرکب) تنگدل پریشان مضطرب غمگین ملول آزرده تنسه (ناظم الاطباء) ملول و ناخوش (آنندراج) ضجر (زمخشری) که دلی گرفته و غمگین دارد دژم رنجیده دلگیر محزون مغموم غمنده مکروب غصه دار مهموم فگار دلفگار دل افسرده : بماندستم دلتنگ به خانه در چون فنگ ز سرما شده چون نیل سر و روی پرآژنگ حکاک عجب دلتنگ و غمخوارم ز حد بگذشت تیمارم تو گوئی در جگر دارم دو صد یاسنج گرگانی منوچهری فرود آمد ز تخت آن روز دلتنگ روان کرده ز نرگس آب گلرنگنظامی گر از پولاد داری دل نه از سنگ ببخشایی بر این مجروح دلتنگنظامی ز قصر آمد برون شیرین دلتنگ چو آید لعل بیرون از دل سنگنظامی که دلتنگم از گردش روزگار مگر خوش کنم دل به آموزگارنظامی دلتنگ چو دستگاه یارش در بسته تر از حساب کارشنظامی دلتنگ مباش اگر کست نیست من کس نیم آخر این بست نیستنظامی مگر آن روستایی بود دلتنگ به شهر آمد همی زد مطربی چنگ عطار (اسرارنامه) گر دور جهان بگشت عاشق زاهد کنجی نشسته دلتنگسعدی چه دلتنگ خفت آن فرومایه دوش که بر سفرهء دیگران داشت گوشسعدی خراجی در آن مرز و کشور مخواه که دلتنگ بینی رعیت ز شاهسعدی به جامع کوفه درآمدم دلتنگ (گلستان)عَزوف؛ دلتنگ و برتافته روی از چیزی (منتهی الارب) - دلتنگ رو؛ دلتنگ روی گرفته خشمگین عبوس دژم روی : خری خرمغز مغزی پر ز خرچنگ وزآن دلتنگ رو آفاق دلتنگنظامی بفرمود دلتنگ روی از جفا که بیرون کنندش زبان از قفاسعدی مبادا در جهان دلتنگ روئی که رویت بیند و خرم نباشدسعدی || جایی که بواسطهء گرفتگی هوا یا کمی روشنایی و بلندی اطراف آن، باشنده در آن غمگین شود (یادداشت مرحوم دهخدا).