دغا

[دَ] (ص) مردم ناراست و دغل و عیب دار و حرامزاده (برهان) مجازاً، فریبنده و مردم ناراست و در اغلب معانی با دغل مترادف است و با لفظ خوردن و کردن مستعمل است (از آنندراج) ناراست (شرفنامهء منیری) دغل و ناراست (صحاح الفرس) مکار جلب : نبود چاره حسودان دغا را ز حسد حسد آن است که هرگز نپذیرد درمان فرخی هر چه به عالم دغا و مسخره بوده ست از حد فرغانه تا به غزنی و قزدارنجیبی منه دل این عروس بی وفا را خس شوهرکش دون دغا راناصرخسرو بدین مملکت غره مشوید که دنیا حریف دغا است (قصص الانبیاء ص 341 ) در قمرهء زمانه فتادی به دستخون وامال کعبتین که حریف است بس دغا خاقانی مثل زد گرگ چون روبه دغا بود طلب من کردم و روزی ترا بودنظامی صدق و گرمی خود شعار اولیاست باز بیشرمی پناه هر دغاستمولوی گوسفندی برد این گرگ دغا از گلّه گوسفندان دگر خیره بر او می نگرندسعدی سعدی نه مرد بازی شطرنج عشق تست دستی به کام دل ز سپهر دغا که بردسعدی جز صراحی و کتابم نبود یار و ندیم تا حریفان دغا را به جهان کم بینمحافظ جان میرسد هر دم به لب دانی که بازی نیست این هر ناز دستوری مده چشم دغا را هر زمان امیر خسرو (از آنندراج) ||آنکه دغلی کند در قمار ناراست در قمار (یادداشت مرحوم دهخدا) : جان همی بازم با چرخ و همی کژ رندم هیچکس داند کاین چرخ حریفی چه دغاست مسعودسعد نقش فلک چو می نگری پاکباز شو زیرا که مهره دزد و حریفی است بس دغا سراج الدین قمری درنورد از آه سرد این تخت نرد سبز را کاندر او تا اوست خصل بی دغائی برنخاست خاقانی رستهء دهر و فلک، دیده و نشناخته رایج این را دغل، بازی آن را دغاخاقانی دغا در سه و چار بینی نه در یک من و نقش یک کز دغا می گریزمخاقانی دغا در سه شش بیش بینی ز یاران چو یک نقش خواهی دغائی نیابیخاقانی بر رقعهء زمانه قماری نباختم کو را به هر دو نقش دغائی نیافتمخاقانی فغان که با همه کس غائبانه باخت فلک که کس نبود که دستی از این دغا ببرد حافظ|| فریبکار در عشق فریبنده در عشق ناراست در عشق : ابروکمانی نازک میانی نامهربانی شنگی دغائیعبید زاکانی || قحبه بدکاره (یادداشت مرحوم دهخدا) : نه که هر زن دغا و لاده بود شیر نر هست و شیر ماده بوداوحدی (|| اِ) مکر و حیله (آنندراج) فریب و ناراستی (شرفنامهء منیری) غدر و گولی و خیانت و فریب و مکر (ناظم الاطباء) : تن تو زرق و دغا داند بسیار بکوش تا به یک سو نکشدْت از ره دین زرق و دغاش ناصرخسرو چرخ گر میزند ورا قمری هر چه باشد همه دغا باشدمسعودسعد ایا سپهرنوالی که پیش صدق سخات سخای ابر دروغ و نوال بحر دغاست انوری || دعوی بی دلیل اشتلم سفسطه جِر (یادداشت مرحوم دهخدا ||) سیم ناسره و زر قلب || خس و خاشاک (برهان) : مردم نبود صورت مردم حکمااند دیگر خس و خارند و قماشات دغااند ناصرخسرو || لای و دُردی هر چیز (برهان).