دسترنج

[دَ رَ] (اِ مرکب) پیشه و حرفت و کسب و کار و صنعت (برهان) (از غیاث) حرفه و پیشه (آنندراج) پیشه و حرفتی که به دست خود کنند (انجمن آرا) تجارت و هنر (ناظم الاطباء) کسب : بیاموز فرزند را دسترنج اگر دست داری چو قارون بگنجسعدی|| کاری که با دست کنند (برهان) (ناظم الاطباء) (آنندراج) کاری بود که بدست کنند زحمت و کار دست کار دست ساختهء دست : یکی کاخ بد تارک اندر سماک نه از دسترنج و نه سنگ و نه خاک فردوسی || پول و هرچه بواسطهء زحمت حاصل شود (ناظم الاطباء) حاصل تعب نتیجهء کوشش (یادداشت مرحوم دهخدا) : چو مردان ببر رنج و راحت رسان مخنث خورد دسترنج کسان سعدی (بوستان ص 209 ) دسترنج تو همان به که شود صرف بکام دانی آخر که بناکام چه خواهد بودنحافظ|| کرایه و مواجب (ناظم الاطباء ||) آنچه از کسب بهم رسد || مزد دست (برهان) (ناظم الاطباء) مزدی که در کار دست پیدا می شود (غیاث) مزد کاری که بدست کرده باشند (آنندراج) حاصل رنج دست از کار یا مزد (یادداشت مرحوم دهخدا) : اکنون ترا رنجی باید کشید که دسترنج تو بر تو مباح گردد (قصص الانبیاء ص 24 ) گفت یا آدم برخیز و برزگری کن تا نان از دسترنج خود خوری (قصص الانبیاء ص 21 ) چون مشعله دسترنج خود خور چون شمع همیشه گنج خود خورنظامی بقارونی قفل داران گنج طمع دارم اندازهء دسترنجنظامی اجری خور دسترنج خویشم گر محتشمم ز گنج خویشمنظامی گفت کاین مال دسترنج تو نیست بخشش تو بقدر گنج تو نیستنظامی دستکش کس نیم از بهر گنج دستکشی می خورم از دسترنجنظامی سرکه از دسترنج خویش و تره بهتر از نان کدخدا و برهسعدی به قنطار زر بخش کردن ز گنج نباشد چو قیراطی از دسترنجسعدی زو چه رنجی که دسترنج بخورد گرگ بره برد چه خواهی کرد اوحدی (از آنندراج ||) تعب (یادداشت مرحوم دهخدا) محنت و مشقت (غیاث) رنج و زحمت و کوشش (ناظم الاطباء) : چنان دان که اندر سرای سپنج کسی کو نهد گنج با دسترنجفردوسی که اندر جهان داد گنج منست جهان تازه از دسترنج منستفردوسی سکندر چو دید آن همه کان گنج که در دستش افتاد بی دسترنجنظامی بباید چنین گنج را دسترنج وگرنه من اولی تر آیم بگنجنظامی درو بیش از اندازه دینار و گنج نهاده به هر گوشه بی دسترنجنظامی ولیکن بشرطی که بی دسترنج به ما بر گشاده کنی قفل گنجنظامی بس آنکه مملکت از دسترنج او داری روا مدار که بر خویشتن بیازاریسعدی مهنأ، هنی ء؛ آنچه بی دسترنج رسد کسی را (منتهی الارب).