دست خون

[دَ تِ / دَ] (اِ مرکب)اصطلاح قمار در بازی نرد داوی از داوهای نرد بازی آخرین نرد است که کسی همه چیز را باخته باشد و دیگر چیزی نداشته گرو بر سر خود یا به یکی از اعضای خود بسته باشد و حریف ششدر کرده و او را بر هفده کشیده باشد (برهان) به معنی آخر بازی که بعد از باختن مال و اسباب بازنده به خون خود داو نهد (غیاث) آخر بازی نرد را گویند که کسی همه چیز را باخته و گرو جان بسته و حریف ششدر ساخته و داو بر هفده کشیده باشد و خصل هفدهم و ششدر کردن حریف و گرو جان از شرط بازی دست خون است (از جهانگیری) (از آنندراج) (از انجمن آرا) آن دست قمار را گویند که در آخر قمار گرو به جان بندند و هرکس برد مختار باشد به کشتن و قطع ید : چه بینید یکسر به کار اندرون چه بازی نهید اندرین دست خونفردوسی دل خاکی به دست خون افتاد اشک خونین ندب ستان برخاستخاقانی در قمرهء زمانه فتادی به دست خون وامال کعبتین که حریف است( 1) بس دغا خاقانی در تخته نرد عشق فتادم به دست خون مهره بدست و خانه مششدر نکوتر است خاقانی دست خونست در این قمرهء خاکی که منم آه اگر ششدرهء دور قمر بگشائیدخاقانی دست خون با تو مانده خاقانی طمع هستی از جهان بگسستخاقانی چه خورش کو خورش کدام خورش دست خون مانده را چه جای خور است خاقانی در گرو نرد عشق جان و دلی داشتم در سه ندب دست خون هر دو نگارم ببرد خاقانی دست خون است و هفده خصل حریف وه که در ششدر خطر مائیمخاقانی کردم حسابش جوبجو در دست خون دیدم گرو جوجو شد از غم نوبنو بی روی گندم گون او خاقانی (دیوان ص 655 ) این فلک کعبتین بی نقش است همه بر دست خون قمار کندخاقانی ای در قمار چرخ مسخر به دست خون از چرخ بادریسه سر آسیمه سرتریخاقانی باحتیاط رو ای دل که دست خون است این که روح در گرو است و حریف بس طرار ابن یمین (از جهانگیری) - دست خون باختن؛ بازی کردن در خصل هفدهم و ششدری و گرو بر سر جان بسته بودن : بدانست هرمز که او دست خون ببازد همی زنده با رهنمونفردوسی - دست خون شدن؛ رسیدن بازی نرد به دستی که خصل هفدهم و ششدر و بر سر ( جان گرو بسته بودن باشد : بردی دل فگار به یک دستبرد عشق جان ماند و دست خون شد و آن هم تو می بری مکی طولانی ( 1 - ن ل: حریفیست.