دزفول

[دِ] (اِخ) دزپل دژپل و در اصطلاح محلی آن را دزفیل و دژپیل گویند و معرب آن دِسفول است پلی بر آن آب [ آب جندی شاپور ] بسته اند به چهل و دو چشمه و درازی آن پل پانصد و بیست گام و عرضش پانزده گام، و آن را پل اندیمشک خوانند و آن شهر را بدان پل باز خوانند (نزهه القلوب مستوفی ج 3 ص 111 ) پلی است بر روی رود دز که تسمیهء شهر دزفول بمناسبت آن شمرده شده است پایه های این پل (مانند پایه های پل شوشتر) مسلماً از دورهء ساسانیان است و احتمالًا تحت سرپرستی مهندسین رومی در دورهء شاپور اول ساسانی ساخته شده است طاقهای آن از ادوار متأخر است و مکرر تعمیر شده بعضی از جغرافیانویسان قرون هشتم و نهم هجری تعداد طاقهای آن را بتفاوت 42 و 55 ضبط کرده اند این پل بعد از زمان نادر تجدید بنا شد ولی بعدها از حیز انتفاع افتاد در اوایل قرن نوزدهم میلادی به امر محمد علی میرزا دولتشاه دقیقاً تعمیر شد ولی سیل مهیب سال 1832 م دگر بار آن را از بین برد و در عهد سلطنت رضا شاه به سبک جدید ساخته شد (از دائره المعارف فارسی) حاج نجم الملک در سفرنامهء خوزستان (ص 22 ) وضع آن را در 1299 ه ق چنین شرح می دهد: رود دز از طرف شمال شرقی وارد شهر میشود و در نصف شهر می پیچد از طرف مغرب در جنوب شهر جاری می شود به سمت مشرق و پلی عظیم بر روی رود از قدیم زده اند از آثار غریبه است فی الجمله تعمیری لازم دارد طول این پل سیصد و شصت ذرع است و دودامنه سی ذرغ و عرض هفت ذرع و ارتفاع دوازده ذرع و عدد چشمه ها بیست عدد، عرض چشمه ها بعضی پنج ذرع و بعضی نه ذرع.