دجیل

[دُ جَ] (اِخ) رودی که از زردکوه بختیاری و بگفتهء یاقوت از سرزمین اصفهان سرچشمه میگیرد و از شوشتر و اهواز می گذرد و مصبش دریای فارس است نزدیک عبادان بگفتهء حمزه نام آن دیلدا کودک بوده است به معنی دجلهء صغیر و به دجیل معرب نامیده اند و هم بمناسبت گذشتنش از « دجیل تستر » شده (معجم البلدان) این رود را به مناسبت آنکه از شوشتر (تستر) می گذرد نام گرفته است رجوع به هر یک از این دو ترکیب در ذیل همین لغت شود مرحوم کسروی در بارهء دجیل می « دجیل اهواز » اهواز نویسد که در زمانهای پیشین دجیل نام شتیت یا چهاردانگه بوده است یعنی شاخهء بزرگتر رود کارون که از برابر شهر شوشتر انقسام می پذیرد و شاخهء دیگر که گرگر یا دودانگه یا مسرقان باشد کوچکتر از شتیت است (از تاریخ پانصد سالهء خوزستان) - دجیل اهواز؛ دجیل تستر : شبیب خارجی در سال 76 ه ق با سلاح تمام و برگستوان در دجیل اهواز به آب افتاد و غرق شد (حاشیهء مجمل التواریخ و القصص 304 ) رجوع به معجم البلدان ذیل دجیل شود - دجیل تستر؛ : آب دجیل تستر از کوه زرده و دیگر جبال لر برمی خیزد و بعد از سی وچند فرسنگ به تستر می رسد و چون قریب المسافه است هنوز سرد می باشد و هاضم تمام و در زبر تستر بر آن آب شاپور ذوالاکتاف شادروانی ساخته است و آبرا مثالثه کرده و بگرد تستر درآورده چهار دانگ در ممر اول در غربی شهر روان است و دو دانگ در ممر مجدد شرقی شهر جاری است و در حدود لشکر هر دو با هم پیوسته با آب دزفول و ( کرخه به شط العرب می ریزد طول این رود هشتاد فرسنگ باشد (نزهه القلوب چ اروپا مقالهء سوم ص 195 و 215.