دارالشفا

[رُشْ شِ] (اِخ) مدرسه دینی بزرگی است در شهر قم که سابقاً مریضخانهء آستانه بود و فتح علیشاه در موقع ساختمان مدرسهء فیضیه 5 گز طول و 32 گز عرض دارد و دارای 32 / به سال 1312 ه ق آن را هم احداث کرد و توسعه بخشید و فضای کنونی آن 70 حجرهء تحتانی و 20 حجره فوقانی است بانی طبقه تحتانی فتحعلیشاه و بانی طبقه فوقانی که دارای حجرات شکیل و جالب توجه میباشد حاج میرزا محمدعلی توتون فروش تهرانی است که در سال 1359 ه ق آن را بپایان رسانید در قسمت جنوبی آن ایوانی است که از آنجا به مدرسهء فیضیه وارد میشوند ارتفاع آن 12 و طولش 13 و عرضش 4 گز است و بدنهء آن کاشی خشتی زمینه زرد و جرزهای آن آجری و سقفش مقرنس گچی و دارای کتیبه ای از کاشی بخط نستعلیق میباشد که اشعار زیر بر آن نوشته شده: و اشعار این است: این همایون درگه فرخ پی گردون همال « ناظم فتح علیخان صبا ملک الشعرا - نویسنده مهدی ملک الکتاب » درگه علم است و باب فضل و کریاس کمال این مقرنس طاق چبود؟این منورشمسه چیست؟ آسمان با شکوه و آفتاب بی زوال این حریم حرمت حریم، این عرش فرشابارگاه گشت بنیاد از مثال پادشاه بیمثال باد یا رب بخت بیدارش چو حی لاینام باد یا رب ملک و اقبالش چو ملک لایزال و در قسمت علیای آن سنگ مرمر کبودرنگی مشتمل بر تاریخ بنا نصب شده است در محلی که اکنون مدرسهء دارالشفا ساخته شده قبلًا صحن کوچکی بوده که در هر ضلع آن چهار حجره وجود داشته و در پس آن هم بنای دیگری معروف بصحن شادقلی بوده که از آنجا به مدرسهء فیضیه (بنای سوم) میرفتند عمارت اولی را مرحوم میرزا تقی خان اعتمادالدوله (مشهور به ساروتقی) که از وزرای شاه عباس ثانی بوده است 1055 ه ق بنا نهاده چنانکه آب انباری هم که در قسمت دارالشفا باقی است از بقایای همان بنای سابق و بانی آن همان وزیر است فتحعلیشاه چون این سه بنا را کوچک دید بخرابی آنها دستور داد و بجای آنها مدرسهء فیضیه و دارالشفا را بصورت کنونی ساخت و شاهزاده کامران میرزا در سال 1304 ه ق که به قم رفت بتأسیس یک بیمارستان در دارالشفا همت گمارد و این مدرسه را دارالشفای آستانه و مریضخانه قرار داد و یک نفر طبیب به مدیریت آن گماشت و تعدادی طبیب و کارگر برای آن استخدام نمود و مبلغی برای دوا و غذای مرضی در نظر گرفت اما پس از وفات او از دارالشفا جز اسمی باقی نماند و بیشتر حجرات آن انبار کسبه و عمارت مدرسه اش قهوه خانه شده بود تا در سال 1337 ه ق آیه الله فیض به تخلیهء حجراتش پرداخته تدریجاً آنها را از دست کسبه و متفرقه خارج کرد و تعمیر نمود و محل سکونت 5 و ارتفاع 8 گز که جرزهایش آجری / محصلین علوم دینی قرار داد در قسمت شمالی دارالشفا ایوانی است بعرض یک و طول 11 و اطراف جرزها کاشی گره سازی و سقف آن با آجر و کاشی و دارای کتیبه ای از کاشی است بخط ثلث و حدیث نبوی که - زمخشری در کشاف و ثعلبی در کشف البیان نقل نموده اند بر آن نوشته شده است (انجم فروزان - عباسی فیض صص 138 141 ||) نام مدرسهء عالی شیراز که بدستور شاه شجاع پسر امیرمبارزالدین، از سلسلهء آل مظفر ساخته شد این پادشاه به اهل فضل و هنر توجهی داشت و حافظ شاعر نامدار او را میستود شاه شجاع میرسید شریف جرجانی عالم معروف صرف و نحو و منطق را به استادی این مدرسه گماشت (تاریخ فرهنگ ایران صدیق ص 185 ||) محله ای به قزوین.