داد و ستد

[دُ سِ تَ] (ترکیب عطفی، اِ مرکب) مخفف دادن و ستدن : چو بستانی ببایدت داد کز داد و ستد جهان شد آبادنظامی دهد بستاند و عاری ندارد بجز داد و ستد کاری نداردنظامی خانهء داد و ستد است این جهان کاین بدهد حالی و بستاند آننظامی || بده بستان و معامله متقابل : سلاح از تن و خوی ز رخ ریختند بداد و ستد درهم آمیختندنظامی خرید و فروش بیع و شری بازرگانی ستد و داد معامله سودا سوزیان بیع سوداگری تجارت بازرگانی کسب کاسبی خرید و فروخت : و درمهای ایشان گوناگون است که داد و ستدشان بر اوست (حدود العالم) در کلبهء نامور باز کرد ز داد و ستد دژ پرآواز کردفردوسی به بیداد مستان تو چیزی ز کس بداد و ستد راستی جوی و بساسدی با خردمند ساز داد و ستد که قوی تر شود خرد ز خردسنائی با بد و نیک وقت داد و ستد نکند هیچ نیک هرگز بدسنائی فردا که در شهر آیی، زینهار با کس سخن نگویی و داد و ستد نکنی (ظهیری سمرقندی سندبادنامه ص 303 ||) بده بستان قبض و اقباض، تصرف : خود مدرس مدرسهء مذکور گردید و داد و ستد وجوهات حلال را نیز مینمود (تذکره الملوک چ دبیرسیاقی ص 2) و حکم مزبور در دفترها ثبت و بدستور سایر وجوهات داد و ستد میشد (تذکره الملوک همان چ ص 13 ) و تمامت مالیات دیوانی که در کل ممالک محروسه داد و ستد میشود باید از قرار نسخجاتی که مشارالیه [ مستوفی الممالک ] از دفتر نویسند مستند خود ساخته (تذکره الملوک ص 17 ) و در روزهای سان جماعتی که داد و ستد ایشان با سرکار سرخط است باتفاق سرخط نویس نسخجات سان را میخوانده و می نوشته اند (تذکره الملوک ص 41 ) سوای آنچه از وجوهات مذکوره در سرکار خاصه و اوارجه جمع است تتمهء دیگر تماماً در سرکار ضابطه نویس داد و ستد میشود (تذکره الملوک ص 42 ) و وجوهات اصفهان که داد و ستد آن با مستوفی اصفهان است (تذکره الملوک ص 45 ) - داد و ستد دفتری؛ قبض و اقباضی که در دفتر دیوان ضبط گردد : صاحب رقمان عالیجاه مشارالیه [ یعنی مستوفی الممالک ]که حسب الارقام ملازم دیوان بودند پنج نفر و شغل و خدمت ایشان آن بود که کیفیات و ارقام و احکام ملازمت و تنخواه و همه سالجات و تیول و وظایف و معافیات و سیورغالات و غیره نوشتجاتی که متعلق به داد و ستد دفتری است ملاحظه و تصحیح نموده، آنچه مقرون ( بحساب باشد بمهر و بخط عالیجاه مشارالیه رسانیده و (تذکره الملوک ص 17.