آسال

(اِ) بنیان. پایه. (جهانگیری) (برهان قاطع) (شعوری) (انجمن آرا) (برهان جامع) (بعض فرهنگهای هندوستانی) :
ز دانا شنیدم که پیمان شکن
زن جاف جاف است آسال کن.
ابوشکور (از جهانگیری و فرهنگهای بعد از او).
این کلمه پیش از جهانگیری در فرهنگی دیده نمیشود، مث در اسدی و سروری نیست و نیز در لغات قدیمهء عربی مترجم به فارسی مثل مقدمه الادب زمخشری و السامی فی الاسامی و دستوراللغهء ادیب نطنزی و مهذب الاسماء و تاج المصادر زوزنی و مؤیدالفضلاء قاضی محمد دهار و نظایر آن به این کلمه در هیچ یک از مظان آن تصادف نمیشود. مصراع ثانی بیت فوق ابوشکور در فرهنگ اسدی پاول هورن بدین صورت است: زن جاف جاف است آسان فکن، و نسخه بدلی هم دارد بدین شکل: زن جاف جاف است بل کم ز زن. و در نسخهء اسدی نفیس و نسبهً صحیحی که تاریخ کتابت آن 766 ه . ق. است ضبط مصراع این است: زن جاف جاف است و آسان فکن. کلمهء آسال کن که ظاهراً مبتدع و مخترع آن صاحب فرهنگ جهانگیری است از ایهام و ابهام و بعید و قلیل الاستعمال بودن کلمهء آسان فکن نشأت کرده. یعنی برای فهم بیت ابوشکور کلمهء آسال را ساخته و معنی مصنوعی نیز بدان داده اند، چنانکه نسخه بدل اسدی پاول هورن نیز به همین علت پیدا شده است. آسان فکن چنانکه در جای خود خواهدآمد شبیه کلمهء سست هل بیت ذیل منجیک است :
خواجه غلامی خرید دیگر تازه
سست هل و حجره گرد و لتره ملازه.
و معنی زنی آسان فکن یا سست هل، زنی زود تن دردهنده و غیر اَبیّه و متأبّیه است مقابل منعه، متمنعه، اَبیّه و متأبّیه.