ابوعلی

[اَ عَ] (اِخ) شبویه مروزی. محمد بن محمد بن عمر یکی از شیوخ طریقت صوفیه باواخر مائهء چهارم و اوائل پنجم. معاصر ابوسعید ابوالخیر. مولد و منشأ او مروالروذ بود. و او بروزگار خویش زبان وقت و در ناحیت خویش بی مانند بود و از اصحاب شیخ ابوالعباس سیاری است و از ابوعبدالله محمد بن یوسف فربری روایت کند. شیخ ابوسعیدبن ابوالخیر گوید: صحیح بخاری را بمرو نزد وی قرائت کردم و در آن ایام استاد ابوعلی دقّاق بمرو آمد و با پیرشبوئی دیدار کرد و شبوئی او را گفت یا اباعلی ما را در این طریق چیزی بگوی و از این علم بیانی کن ابوعلی دقاق گفت این علم برما بسته است و گشاده نیست که توانیم در این باب چیزی گفتن. پیرشبوئی گفت در این حال روا بود که ما نیاز خویش پیش کشیم تا ترا در این طریق بر نیاز ما سخن بگشاید(1) شیخ ابوعلی دقاق گفتهء وی اجابت کرد و مجلس تدریس نهاد و بر منبر رفت و او را سخن گشاده نمی گشت از آنروی که حاضران اهل نبودند در آنحال پیرشبوئی از در مسجد درآمد استاد ابوعلی را چشم بر وی افتاد سخنش بگشود و آنچه باید گفت بگفت. و شیخ شهاب الدین سهروردی از او آرد که گفت: دوستی با خداخواه کن نه با خودخواه و باز گفت نیاز با اهل راز کن و دل بسوی کسی دار که دل بسوی تو دارد و گفت از خودستای و خودبین بپرهیز. وفات او ظاهراً در حدود چهارصد و بیست هجری بوده است.
(1) - مراد از این تعبیر آن است که شیخ علیه الرحمه در این بیت آورده است:
فسحت میدان ارادت بیار
تا بزند مرد سخنگوی گوی.