خندیدن

[خَ دی دَ] (مص) خنده کردن ضحک تبهلل ابتسام (یادداشت بخط مؤلف) استضحاک (تاج المصادر بیهقی) : بخندید و گفت ای یل اسفندیارفردوسی بخندید خسرو ز گفتار زن بدو گفت کای شوخ لشکرشکنفردوسی بتو دادم آن شهر و آن روستا تو بفرست اکنون یکی پارسا نهادند خوان و بخندید شاه که ناهار بودی همانا براهفردوسی وگرم بکشی بر کشتن تو خندم من بچرخشت تن خویش نپیوندم منوچهری تو ز شادی چند خندی نیستی آگه از آنک او همی بر تو بخندد روز و شب در زیرلب ناصرخسرو هیچ دانی غرض از اینها چیست هر که خندید بیش، بیش گریستسنائی مرد از پس سی سال گذر کرد بر ابخاز برداشت همان موی و بخندید بران چند خاقانی در ماه نو از چه رو می خندی کآن روی به آفتاب برخنددخاقانی منم آن صبح نخستین که چو بگشایم لب خوش فروخندم و خندان شدنم نگذارند خاقانی چو در روی بیگانه خندید زن دگر مرد گولاف مردی مزن سعدی (بوستان) یکروز بخندید و سالی بگریست || استهزاء کردن ریشخند کردن مسخره کردن : سپهبد کجا گشت پیمان شکن بخندد بر او نامدار انجمنفردوسی چنین داد پاسخ که بر میزبان بخیره چرا خندی ای مرزبانفردوسی بر لعل و شکرخند که نرخ شکر و لعل کردی بدو لعل شکرآگند شکستهسوزنی کسی کو داند و کارش نبندد بر او بگری که او بر خویش خنددعطار ||ظاهر شدن برق زدن برق جستن برق (یادداشت بخط مؤلف) : درخش ار نخندد بگاه بهار همانا نگرید چنین ابر زار ابوشکور بلخی || شگفتن و بازشدن گیاه و گل و برگ : گل بخندید و باغ شد پدرامفرخی از بس گل مجهول که در باغ بخندید نزدیک همه کس گل معروف شد آخال فرخی بخندد همی بر کرانهای راه بفصل زمستان گل کامکارفرخی بسیار گل آورده بودند و آنچه از باغ من بونصر گل صدبرگ بخندید شبگیر آن را بخدمت سلطان فرستادم (تاریخ بیهقی) اگر روزی چند گرم شود و درخت بخندد و شکوفه و برگ بیرون کند و ناگاه باد سرد شود همه را سرما ببرد (فلاحت نامه) ز سوز عشق بهتر در جهان چیست که بی او گل نخندید ابر نگریستنظامی صبر بلبل شنیده ای هرگز چون بخندد شکوفهء سحریسعدی شک نیست که بوستان بخنددسعدی - بریش کسی خندیدن؛ افسوس کردن کسی او را بچیزی نشمردن (یادداشت بخط مؤلف) - خندیدن زمین؛ دمیدن سبزه و ریاحین : نخندد زمین تا نگرید هوا هوا را نخواهم کف پادشافردوسی - خندیدن صبح؛ دمیدن صبح دمیدن سپیده طالع شدن - خندیدن غنچه؛ بازشدن غنچه شکفتن غنچه - نخودی خندیدن؛ لب و دهان را در وقت خنده چون لب نخود گشودن که حکایت از زیبایی خنده است.