خلاص

[خِ] (ع اِ) خلاصهء روغن (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب) (از اقرب الموارد ||) گداختهء زر و سیم (منتهی الارب) (از تاج العروس ||) زر خالص سره (یادداشت بخط مؤلف) : خلاص بود و کنون قلب شد ز سکه بگشت مزور آمد و خائن چو سکهء قلابخاقانی زری که خلاص آمد از نار نیندیشدخاقانی شاه فرمود تا بمجلس خاص بر محکها زنند زر خلاصنظامی || مسکه (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب ||) بوتهء زرگری (منتهی الارب) (از تاج العروس) : می بیغش برآمده ز سبو چون زر خالص از درون خلاص نظیری (از آنندراج ||) رب خرما (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب) (از اقرب الموارد ||) خَلاص (خِلاص) خلاصه برگزیده خالص از چیزی (یادداشت بخط مؤلف ||) خَلاص (خِلاص) (اِمص) رهایی رهایش آزادی نجات (از ناظم الاطباء) (یادداشت بخط مؤلف) : خلاص خود را چاره ای می جست (کلیله و دمنه) تدبیر خلاص من چگونه می بینی (کلیله و دمنه) آدمی چون کرم پیله است هرچند بیش تند ببند سخت تر گردد و خلاص متعذرتر (کلیله و دمنه) زین وجودت بجان خلاص دهند بازت از تو وجود خاص دهندخاقانی گر مرا دشمن ز من دادی خلاص بر سر دشمن روان افشاندمیخاقانی رخت عزلت بخراسان برم انشاءالله که خلاص از پی دوران بخراسان یابم خاقانی یکی بندیم شکوه آورد پیش خلاصش ندیدم بجز بند خویش سعدی (بوستان) چه کردی که آمد بجانت خلاص سعدی (از آنندراج) شکارش نجوید رهایی ز بند اسیرش نخواهد خلاص از کمند سعدی (از آنندراج) جان ببستم بمیان شمع صفت از سر شوق تا نسوزی ز غم عشق نیابی تو خلاصحافظ -امثال: حاجی مرد و شتر خلاص؛ کار تمام شد - خلاص شدن؛ رها شدن آزاد شدن نجات یافتن شفا یافتن آسوده گشتن (ناظم الاطباء) : شد از لطف او در گلستان خاص همای کدو از قناعت خلاص ملاطغرا (در تعریف پیر مغان از آنندراج) - خلاص کردن؛ رهایی بخشیدن آزاد کردن - خلاص گشتن؛ رها شدن رهایی یافتن دغدغه گذاردن : هرکه او را کار با زنجیر زلف افتاده ست گردنش گردد مگر از قید در محشر خلاص سلیم (از آنندراج) بعد ازین بر من ندارد دست آسیب جهان سوختم گشتم ز هر آفت چو خاکستر خلاص سلیم (از آنندراج ||) صدق محبت (آنندراج) علاقه اخلاص :خلف این نصیحت بشنید و مقبول داشت و دانست که این سخن از سر خلاص و اخلاص می رود (ترجمهء تاریخ یمینی ) (||ص) رها آزاد || سلامت عافیت شفاء (ناظم الاطباء).