خرم آباد

[خُرْ رَ] (اِخ) شهر خرم آباد، مرکز لرستان، یکی از شهرهای مهم استان ششم است این شهر در 553 هزارگزی جنوب باختری تهران واقع میباشد با مختصات جغرافیایی بشرح زیر: طول 48 درجه و 21 دقیقه و عرض 23 درجه و 33 دقیقه، اختلاف ساعت با طهران 12 دقیقه و 18 ثانیه است، یعنی اگر در طهران ساعت 12 باشد خرم آباد ساعت 11 و 47 دقیقه و 42 ثانیه است فاصلهء خرم آباد نسبت بشهر و قصبه های مجاور بشرح زیر است: بروجرد 111 ، اندیمشک 249 ، هرسین 144 ، نورآباد 16 ، الشتر 56 ، کوهدشت 98 ، چگنی 36 ، ملاوی 108 ، زاغه 41 ، چقلوندی 42 هزار گز از سبزه میدان مرکز شهر چهار خیابان تقریباً به چهار جهت اصلی منشعب و بنام های رضاشاه کبیر، شاهپور، خرم شاه و سربازخانه نامیده میشود طرفین خیابانها نزدیک سبزه میدان مغازه و دکاکین وجود دارد و برخی از ساختمانهای آن قابل ملاحظه است از چهار خیابان بالا چندین خیابان منشعب میشود که آبادتر از همه خیابان سوم اسفند است آب آشامیدنی شهر از رودخانهء خرم آباد تأمین میشود و سکنهء خرم آباد طبق صورت ادارهء آمار در حدود 26 هزار نفر است در این شهر در حدود 700 باب مغازه و دکان و دوهزار عمارت مسکونی وجود دارد روشنایی شهر بوسیلهء مولد برق که با شرکت سهامی تشکیل شده تأمین می شود خرم آباد مرکز لشکر 5 لرستان است و ادارات دولتی آن بشرح زیر است: فرمانداری، دارائی، شهربانی، فرهنگ، شهرداری، آمار، پست و تلگراف، ژاندارمری، کشاورزی، دادگستری، ثبت اسناد، بهداری، بانک ملی و یک باغ کشاورزی که در شمال باختری شهر واقع شده و بزمان رضاشاه احداث گردیده است این باغ مورد توجه و محل تفرج و گردشگاه سکنهء شهر میباشد ابنیهء قدیمه: بناهای قابل ملاحظهء تاریخی بشرح زیر میباشد: 1 - قلعهء فلک الافلاک در جنوب باختری شهر روی تپه ای واقع شده و فعلًا لشکر از بنای مستحکم آن استفاده میکند 2 - پل معروف چهل چشمه روی رودخانهء خرم آباد که خیابانهای مرکزی را به خیابان شمشیرآباد متصل می نماید 3 - پل شکسته معروف به پل شاهپوری در جنوب شهر واقع و چند چشمهء آن برپاست و از بناهای شاهپور ذوالاکتاف میباشد 4 - منار مرتفع واقع در یک کیلومتری جنوب خاوری شهر که تاریخ بنای آنرا بعهد سلاجقه نسبت میدهند، اطراف این بنا خرابه های زیادی مشاهده میشود و مشهور است که شهر قدیم خرم آباد در این مکان بوده 5 - سنگ چهارپهلو بنام سنگ نوشته که نزدیک شهر و کنار راه خرم آباد به اهواز قرار دارد بعلاوه در طول رودخانهء کشکان آثار چندین پل معظم بنامهای پل معمولان، پل دختر، پل گاومیشان، پل مال و غیره وجود دارد که عموماً از آثار دورهء ساسانیان بوده و فعلًا خراب است و پایه های آن حکایت از اهمیت و استحکام آن مینماید (از فرهنگ جغرافیائی ایران ( ج 6.