خاورشناسی

[وَ شِ] (حامص مرکب، اِ مرکب) عمل خاورشناس خاورشناسی به رشته ای از معارف بشری اطلاق میشود که بحث از زبان و علم و ادب ملل خاور می کند از آنجا که موضوع این علم فرهنگ ملل خاور است دامنهء آن در معنای خود بسیار وسیع است و باطلاق و بعبارت دیگر ملل متمدن خاور میشود ولی « بابل » و « مصر » و « هند » و « چین » عام شامل کلیه شناسائیهای بشر دربارهء فرهنگ امروز بر اثر بدست آمدن اطلاعات وسیعی در زمینهء معارف ملل قدیم بحث راجع بمعارف اغلب آنها از رشتهء خاورشناسی خارج و مصر « هندشناسی » و هند « چین شناسی » شده و هریک علم علیحده ای را بوجود آورده است مثلًا بحث دربارهء معارف چین علم ایران » را تأسیس کرده است گرچه اطلاعات کنونی، راجع به ایران قدیم آنقدر زیاد است که ایجاب تأسیس علم « مصرشناسی » را می کند ولی باز در محافل فرهنگی ایرانیان خاورشناسی به مفهوم خاصی بکار میرود و آن کلّیهء معارف غربیان است « شناسی دربارهء فرهنگ اسلام و ایران زمین لذا ما به تبعیت از عرف عام بحث خود را بدو قسمت می کنیم و بوجه اختصار به آن دو می پردازیم: 1- کار غربیان دربارهء معارف اسلامی 2- کار آنها راجع به فرهنگ ایران زمین 1- در قسمت اول ابتدا باید ببینیم که منابع علم اسلامی از کجا نشأه گرفته و چگونه در اسلام سیر کرده است و بعد دقت کنیم که کار غربیان در این زمینه چه بوده است؟ ظاهراًیونانیها اولین ملتی بوده اند که علوم رسمی را پی افکندند و تا آنجا که قدرت داشته اند سعی در تنقیح معارف کاهنان مصری و سومری کردند و با تحقیقات عمیق و حیرت انگیز خود این تتبعات عالمانه را کامل نمودند بر اثر پیش