خاصره

[صِ رَ] (ع اِ) تهیگاه آنچه میان سر سرین و کوتاه ترین استخوان پهلو است (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) مابین الحرقفه و القُ َ ص یری و قیل ما فوق الطفطفه و الشراسف (اقرب الموارد) تهیگاه (مهذب الاسماء) (غیاث اللغات) اِطِل (بحر الجواهر||) لگن خاصره( 1): استخوان بندی لگن خاصره دارای یک استخوان موسوم به استخوان خاصره است که اندام پائین را به تنه وصل می کند استخوان خاصره در جنین از قطعهء استخوانی بوجود می آید قطعهء حرقفی در بالا، قطعهء عانه در جلو، قطعهء ورکی در پائین سه قطعه مذکور در شخص بالغ در وسط حفره ای موسوم به حفرهء حقه ای با هم التیام پیدا کرده و استخوان واحدی را تشکیل می دهند استخوان خاصره استخوانی است عرضاً مسطح و محیط غیر منظم چهار ضلعی دارد بنابراین دارای یک سطح خارجی و یک سطح داخلی و چهار کنار (قدامی، خلفی، فوقانی، تحتانی) و چهار زاویه (قدامی فوقانی - خلفی فوقانی - قدامی تحتانی - خلفی تحتانی) است سطحها: سطح خارجی در وسط حفرهء عمیق مفصلی است موسوم به حقهء استخوان خاصره که با سر مدور و صاف استخوان ران مفصل خاصره و ران را تشکیل می دهد در بالای حقهء سطح پهن و پیچ دار و نسبه عمیقی است موسوم به حفرهء خارجی خاصره که محل اتصال عضله ها میباشد مقابل با همین حفره در سطح داخلی استخوان حفرهء داخلی خاصره است در پائین حقه سوراخ بیضی شکل بزرگی است بنام سوراخ سدادی که بواسطهء پرده ای موسوم به غشاء سدادی پوشیده و مسدود است کناره ها: مهمتر از همه کنار فوقانی است که موسوم به ستیغ حرقفی یا ستیغ خاصره میباشد این کنار پیچدار لاتینی است در جلو و عقب ضخیم و در وسط نازک میباشد ستیغ بخوبی زیر پوست احساس میشود و بخط (S) و شبیه بحرف لکنی نیز موسوم است و قسمتهای طرفی تنه را از اندام پائین جدا می سازد در قسمت قدامی کنار تحتانی سطح بیضی شکل مفصلی است که با سطح شبیه بخود از استخوان خاصره طرف دیگر مفصل شده و موسوم به ارتفاق عانه می گردد زوایا: زاویه های مورد بحث عبارت است: از زاویهء قدامی فوقانی و زاویهء تحتانی خلفی و زاویهء خلفی فوقانی الف - زاویهء قدامی فوقانی: برجستگی کوچک صافی است موسوم بخار خاصرهء قدامی فوقانی که در زیر پوست محسوس است این برآمدگی برای اندازه گرفتن پا بکار میباشد، همچنین رباطی موسوم به رباط فالب که قوس ران نیز نامیده « کشنده پهن نیام » و « خیاطه » میرود و محل اتصال دو عضله بنام میشود از خار قدامی فوقانی بپائین و داخل کشیده شده و نزدیک به ارتفاق عانه به برجستگی موسوم به خار عانه تمام میگردد این رباط بواسطهء نسج سلولی نازکی از پوست جداست و فرورفتگی قوسی شکلی ایجاد میکند که حد بین شکم و ران است و کشالهء ران نامیده میشود ب - زاویهء خلفی تحتانی: تودهء درشتی است موسوم به برجستگی ورکی که ضخیم ترین قسمت استخوان است و محل اتصال عضله های خلفی ران می باشد ج - زاویهء خلفی فوقانی یا خار خاصرهء خلفی فوقانی در انتهای خلفی ستیغ خاصره و در وسط فرورفتگی کوچک سدادی قرار دارد موسوم به فرورفتگی تحتانی کمر (از کالبدشناسی هنری چ نعمت الله کیهانی Bassin - (1) ( ص 39 و 40 چ تهران 1325.