ابوعبدالله
[اَ عَ دِلْ لاه] (اِخ) راعی. شمس الدین محمّدبن اسماعیل الاندلسی. مولد او به سال 780 ه . ق. در غرناطه بود و منشأ وی نیز همان شهر است. و یکی از علمای نحو و عربیت و فقه و حدیث است و شعر نیز نیکو میگفت. و علوم ادبیه از ابوجعفر احمدبن ادریس اندلسی فرا گرفت و از ابوبکر عبدالله بن محمّدبن محمد معافری معروف به ابن عام و خطیب ابوعبدالله محمد بن علی بن حفار استماع حدیث کرد و کتاب خلاصه الباحثین و جرومیه را برصاحب فهرست کبیر محمد بن عبدالملک بن علی قیسی قرائت کرد و اجازهء روایت از ابوالحسن علی بن عبدالله جذامی و قاسم بن سعید و محمد بن ابراهیم بن عبدالرحمن بن امام و ابوعبدالله محمد بن مرزوق تلمسانی گرفت و هم از ابوبکر مراغی محمد طبری و کمال الدین بن خیر کندری فوائد جمه اخذ کرد و ابواسحاق ابراهیم بن عفیف و برهان بقاعی و حافظ بن فهد از او روایت آرند. و به سال 825 ه . ق. بزیارت خانه شد و از آنجا بقاهره رفت و بدانجا متوطن گشت و از شهاب متولی و ابن جزری و حافظ بن حجر و جمعی دیگر استماع حدیث کرد. و در مؤیدیه امامت و مجلس درس داشت. سخاوی قطعاتی از اشعار او نقل کرده است و از تألیفات اوست: شرح القواعد. انتصارالفقیر السالک لمذهب الامام الکبیر مالک. شرح جرومیه. شرح الفیه. کتاب النوازل النحویه و در آخر عمر مبتلا به عمی گردید و به ذی حجهء 853 ه . ق. درگذشت.