حجله

[حِ لَ / لِ] (ع اِ) این کلمه در عربی بفتح حاء و فتح جیم آمده لکن در تداول فارسی نظماً و نثراً بکسر حاء و سکون جیم است. گردک. عمارتی مدور مانند گنبد. || خانهء آراسته بتخت و جامه و پرده برای عروس. اطاق و حجره ای آراسته و زینت شده جهت عروس و داماد. (آنندراج) :
بیآمد سوی حجلهء آرزوی
بدو گفت ای ماه آزاده خوی.فردوسی.
چو می خوردیم درغلطیم هر یک با نگارینی
چو برخیزیم گرد آئیم زیر کلهء حجله.
فرخی.
ثنای او بدل ما فرو نیاید از آنک
عروس سخت شگرف است و حجله نازیبا.
خاقانی.
به هشت نهر بهشت اندر این سه غرفهء مغز
بهفت حجلهء نور اندر این دو حجرهء خواب.
خاقانی.
بخال و زلف و لب و حجلهء عروس عرب
که سنگ و کعبه و حلقه ست و آستان حجاب.
خاقانی.
گفت چرا در صبوح باده نخواهی کنونک
حجله برانداخت صبح حجره بپرداخت خواب.
خاقانی.
در ختنی روی تو حجلهء زنگی عروس
در یمنی جزع تو حجرهء هند و صنم.
خاقانی.
نوعروسان حجلهء نوروز
نورهان زر و زیور اندازند.خاقانی
از پس یک ماه سنگ انداز در چاه بلور
عده داران رزان را حجله ها برساختند.
خاقانی.
چوگان کنم ز آه خود آخر سحرگهی
گردون چو گو بحجلهء طارم برآورم.عطار.
حجله همان است که عذراش بست
بزم همان است که وامق نشست.نظامی.
حجله و بزم اینک تنها شده
وامق افتاده و عذرا شده.نظامی.
عروس شاه نیز از حجله برخاست
به روی خویشتن مجلس بیاراست.نظامی.
گفتم که خواجه کی بسر حجله میرود
گفت آن زمان که مشتری و مه قران کنند.
حافظ.
عروس روی پوش گل درون حجله با بلبل
دهان بگشاده زیر لب حدیثی می کند مبهم.
؟
اریکه تخت آراسته که در گنبد باشد یا در خانه و اگر چنین نباشد آن خانه و گنبد را حجله گویند. (منتهی الارب ذیل اریکه). ج، حِجال و حَجَل. و رجوع به نشریه دانشکدهء ادبیات تبریز شمارهء سوم سال اول شود.
- حجلهء جام؛ جام شراب :
در حجلهء جام آسمان رنگ
آن دختر آفتاب در ده.خاقانی.
- حجلهء گل یا حجلهء شکوفه؛ حقهء گل یا شکوفهء گیاهان :
جلوه گر از حجلهء گلها شمال
گل شکر از شاخ گیاهان غزال.نظامی.
جانم شکوفه وار شکافان شد از هوس
چون حجلهء شکوفه برانداخت نوبهار.
خاقانی.