حبیب

[حَ] (اِخ) ابن ابی ثابت الاسدی. وی مولای بنی کاهل باشد و نام ابوثابت قیس بن دینار است. ابوبکربن عیاش گوید: حبیب بن ابی ثابت را در سجده دیدم که اگر او را دیده بودی گفتی مرده است یعنی از طول سجده. کامل بن ابی العلاء گفت: حبیب بن ابی ثابت صدهزار بر قراء [ ظاهر اینست که فقراء باشد ]انفاق کرد. سفیان گفت که: حبیب بن ابی ثابت گوید: مااستقرضت من احد شیئاً احب الی من نفسی أقول لها أمهلی حتی تجی ء من حیث احب. مؤلف گوید: حبیب از ابن عمروبن عباس و جابر و حکیم بن حزام و انس بن مالک و ابن ابی اوفی از دو تن دیگر سند روایت دارد. وی به سال 119 ه . ق. درگذشت. (صفه الصفوه ج3 ص59-60). ابواسحاق شیرازی مؤلف طبقات الفقها گوید: وی به سال 117 ه . ق. فوت کرد. و هم وی گوید: ابوبکربن عیاش گفت: سه کس اند که چهارمی ندارند: حبیب بن ابی ثابت، حکم بن عیینه، حمادبن ابی سلیمان. مامقانی گوید: شیخ طوسی یک بار او را از اصحاب علی(ع) شمرد، و یک مرتبه در عداد اصحاب سجاد. و گوید: کنیهء او ابویحیی و تابعی است و فقیه کوفه بود و چشم او لوچ بود. و در سال 117 وفات یافت و بار سوم او را در عداد اصحاب باقر(ع) آورده گوید: اسدی کوفی تابعی بود. و چهارمین بار وی را در عداد اصحاب صادق(ع) شمرده است. لیکن از تاریخ مرگ او چنان برآید که زمان صادق(ع) را جز اندکی درک نکرده، چه سال 117 ه . ق. سال اول امامت او بوده است. ولیکن در برخی نسخه های رجال شیخ طوسی به جای «117» «119» آمده است، پس ممکن است دو سال از امامت صادق(ع) را هم درک کرده باشد. ابن حجر در تقریب نیز این تاریخ را پذیرفته گوید: حبیب بن ابی ثابت قیس و گویند هندبن دینار اسدی کوفی مکنی به ابویحیی کوفی و ثقت بوده، به سال 119 وفات یافت. صاحب جامع الرواه گوید: عامربن سمط از او روایت کند. و محمد بن یعقوب از حسن از او روایت دارد. (تنقیح المقال ج1 ص251). عسقلانی او را به عنوان حبیب بن ثابت نام برده است. (لسان المیزان ج2 ص168). ولی چون در ص174 همان مجلد او را به نام حبیب بن ابی ثابت نقل کرده معلوم میشود که اولی، غلط چاپی میباشد. رجوع به المصاحف سجستانی چ جفری 1937 م. ص 13 و 14 و عیون الاخبار ج1 ص300 و 308 و 339 و ج2 ص134 و 139 و ج3 ص21 شود.