جور

[جَ] (ع مص) ستم کردن در حکم. || میل کردن از راستی در راه. || زنهار خواستن. (منتهی الارب) (اقرب الموارد): جارَ؛ زنهار خواست. (منتهی الارب). || (اِ) ستم. (برهان) (مهذب الاسماء). مرادف جفا. (آنندراج). و با لفظ کشیدن و بردن و کردن و رفتن مستعمل. (آنندراج).
- جورآباد:ای که جورآباد شمشیرت به اقطاع من است
سایهء دستی که ایامم به کام دشمن است.اثیر.
- جور آزمودن:یکی گفت جور آزمودی و درد
دگر گرد سودای باطل مگرد.سعدی.
- جور آمدن؛ ستم و تعدی آمدن :
هر جور که از تو بر من آید
از گردش روزگار دارم.سعدی.
- جور بردن؛ ستم کشیدن :
بگفت ای پسر تلخی مردنم
به از جور روی ترش بردنم.سعدی.
سخت است پس از جاه، تحکم بردن
خو کرده بناز جور مردم بردن.سعدی.
- جورپذیر؛ ستم پذیر. مظلوم :
جورپذیران عنایت گذار
عیب نویسان شکایت شمار.نظامی.
- جورپیشه؛ ظالم. ستمکار. (آنندراج) :
نکند جورپیشه سلطانی
که نیاید ز گرگ چوپانی.سعدی.
- جور دیدن؛ جور کشیدن :
هر آن طفل کو جور آموزگار
نه بیند، جفا بیند از روزگار.سعدی.
- جورسازی:جهانسوزی بد است و جورسازی
ترا به گر رعیت را نوازی.نظامی.
- جور کردن؛ ستم کردن. ظلم کردن :
آسمان کیست که خواهد بکسی جور کند
آنقدر بیهده گردد که سرش دور کند.
صفی قلی.
- جور کسی را کشیدن؛ در تداول، بجای او تحمل و تقبل امری صعب و ناگوار کردن است.
- جورکش؛ ستمکش.
- جور کشیدن؛ ستم کشیدن. تحمل ظلم و تعدی کردن :
درخت اگر متحرک شدی ز جای بجای
نه جور اره کشیدی و نی جفای تبر.سعدی.
از تو دل برنکنم تا دل و جانم باشد
میکشم جور تو تا جهد و توانم باشد.سعدی.
- امثال: جور از حبیب خوشتر کز مدعی رعایت.
حافظ.
جور استاد به ز مهر پدر. سعدی.
(بر سر لوح او نوشته بزر...).
|| تعب. رنج : اگر جور شکم نبودی هیچ مرغی در دام صیاد نیفتادی بلکه صیاد خود دام ننهادی. (گلستان).
|| (اصطلاح عرفان) جور بازداشتن سالک است از سیر در عروج. (کشاف اصطلاحات الفنون). || ستمکار و مایل از راستی و راه. (منتهی الارب). جائر و ستمکار. (اقرب الموارد).