جبیر

[جُ بَ] (اِخ) ابن مطعم بن عدی بن نوفل بن عبدمناف قرشی نوفلی مکنی به ابومحمد. از مؤلفه قلوبهم است. مادر وی ام حبیبه بنت سعید و یا ام جمیل بنت سعیدبن عبدالله بن ابی قیس از طایفهء بنوعامربن لوی بوده است. او از بزرگان قریش و از دانشمندان علم الانساب بوده و جزو اسرای بدر خدمت پیغمبر (ص) رسید در حالیکه آن حضرت سورهء طور را قرائت میکرد و چون شنید گفت اولین بار ایمان بقلب من وارد شد. پیغمبر به او گفت اگر پدرت در حیات بود و از آنان شفاعت میکرد همه را به او میبخشیدم. جبیر در فاصلهء حدیبیه و فتح مکه اسلام آورد و برخی گویند هنگام فتح مکه. و بغوی گوید پیش از فتح مکه اسلام آورد و در زمان خلافت معاویه درگذشت. ابن اسحاق گوید یعقوب بن عقبه از شیخی از انصار روایت کند که عمر هنگام رسیدگی به نسب نعمان، جبیربن مطعم را که عالم ترین مردم به انساب قریش و قاطبهء عرب بود دعوت کرد [ تا نسب نعمان را از او بپرسد ]. همو گوید جبیر گفت من علم نسب را از ابوبکر که اعلم مردم به نسب عرب بود فراگرفتم. از صحابه سلیمان بن صرد و عبدالرحمن بن ازهر از وی روایت کنند. وی بسال 57 یا 58 یا 59 ه . ق. درگذشت. (از الاصابه فی تمییز الصحابه). و رجوع به عقدالفرید ج 5 ص43 و البیان و التبیین ج 1 ص244، 254 و 279 و تاریخ سیستان ص84 و تاریخ الخلفا ص97، 98 و 137 و تاریخ گزیده ص221 و 242 و حبیب السیر ج 1 ص 174 و 239 و قاموس الاعلام ترکی و الاعلام زرکلی شود.